Kriz anlarında sakin kalabilmek ve çocuğumuzun da sakinleşmesine ve duygularını ifade etmesine destek olmak, ebeveynliğin en zorlayıcı ama en temel taşlarından. Pozitif disiplin eğitmeni ve öğretmen Burak Alptekin ile öfkeli anlarda çocuğa nasıl yaklaşılması gerektiğini konuştuk.

Hayatın ilk yıllarında çocuklarımızın yaşadığı hayal kırıklıkları ve öfke nöbetleri hepimiz için zorlayıcı olabiliyor. Nasıl tepki vereceğimizi ve onları nasıl sakinleştireceğimizi bilemiyor, üstüne üstlük biz de öfkelenerek, bağıran ya da cezalandıran ebeveyn olabiliyoruz. Kriz anlarında sakin kalabilmek ve çocuğumuzun da sakinleşmesine ve duygularını ifade etmesine destek olmak, ebeveynliğin en zorlayıcı ama en temel taşlarından. Pozitif Disiplin Uzmanı Dr. Jane Nelsen, ebeveynlere bu konuda destek olmak ve pozitif disiplin araçlarını kullanarak, öfkeli anlarda çocuğa destek olmak amacıyla "Jared's Cool-Out Space" adlı bir çocuk kitabı yazdı. Ülkemizde pozitif disiplin alanında ebeveynlerle çalışan, uluslararası pozitif disiplin eğitmeni ve öğretmen Burak Alptekin ise kitabı "Bora-Öfkemi Sakinleştiren Bir Yer" adıyla Türkçeye kazandırdı. Alptekin ile öfkeli anlarda çocuğa nasıl yaklaşılması gerektiğini ve kitapta bahsedilen pozitif mola kavramını konuştuk.

Disiplin denilince hep negatif bir şeymiş gibi zannediliyor. Pozitif disiplin ne demek

Disiplin genellikle ceza veya kısıtlama ile eş anlamlı sanılır. Ancak Pozitif Disiplin, Dr. Jane Nelsen'ın bireysel psikolojinin prensiplerini kullanarak oluşturduğu bir model. Ebeveyn ve bakım verenlerin aynı anda hem kararlı hem de hoşgörülü bir yaklaşım geliştirmesine yardımcı oluyor. Diğer bir deyişle 'tatlı-sert' olmanın en bilimsel ve kapsayıcı hâli olduğunu düşünüyorum. Saygılı, cesaretlendirici, çözüm odaklı araçlarla iş birliği elde edip uzun vadede beyin, karakter ve yaşamsal beceri gelişimini destekliyor.

Çevirisini yaptığınız kitaptan bahseder misiniz Kitapta söz edilen pozitif mola nedir

"Bora-Öfkemi Sakinleştiren Bir Yer" çocukların ve ebeveynlerin öfkeyi anlamalarına ve yönetmelerine yardımcı olan bir hikâye kitabı. Kapıları çarpan, mutfak masasına tekme atan öfkeli karakterimiz Bora'nın hikâyesini anlatıyor. Amacımız kitap boyunca çocukların Bora'dan ilham alarak kendi 'pozitif mola' alanlarını kurgulaması. Ebeveynlere de bu sürece nasıl rehberlik edeceklerini aktarmak. Burada kilit nokta, çocuğun bu alanı kendi başına tasarlaması. Bu alanı kendileri tasarladıklarında, onu sahipleniyorlar. Bir köşe seçebilir, adını kendileri koyabilir. Örneğin: Tatil adası, Mars, mutlu yer gibi.

Pozitif mola, çocuğun kötü davrandığı için cezalandırıldığı bir 'düşünme paspası' veya 'köşeye gönderme' durumu değildir. Çocuklar kendilerini daha iyi hissettiklerinde, daha iyi davranırlar. Amacımız çocuğu cezalandırmak değil; duygusal bir fırtına yaşadığında sakinleşmesi ve rasyonel beynine ulaşması için güvenli/huzurlu bir alan sunmak. Şunu hatırlamak önemli, öfke anı öğrenme anı değildir. Öfkeli anlarda bir şeyler öğretmeye çalışmak ya daha büyük öfkeye sebep olur. Moladan sonra bir araya gelip çözüm üretmek güçlü bir bağ kurmamıza yardımcı oluyor.

Her dönem çocuk yetiştirme ile ilgili farklı teoriler öne çıkıyor. Sizin bu konudaki yaklaşımınız ve önerileriniz neler

Düşünme paspası diğer adıyla mola uygulaması, 1960'larda davranışçı ekole ait bir araç olarak ebeveynin fiziksel şiddetini önlemek için geliştirildi. Çocuklar cezalandırıcı molada genellikle "Bir daha yakalanmayacağım" veya en kötüsü "Ben kötü biriyim" diye düşünüyor. Çocukların kötü olmadığı, bazen kötü davrandığı, bu davranışın altında da genellikle karşılanmamış bir ihtiyacın ya da henüz öğrenilmemiş sosyal becerilerin yattığına inanıyorum. Bu ihtiyaçları hızlıca görebilmek ve çocuklara sosyal-duygusal beceri kazandırmak çok değerli. Birçok teori ve ekol var evet, kendi yolculuğumda Pozitif Disiplin'i ana çerçeve olarak kabul etmek hem olay anında hem de uzun vadede daha yapıcı ve kendinden emin hissettiriyor. Hatalarımı ise öğrenme fırsatı olarak görüp telafi için adım atmamı destekliyor.