Sokakta oyun imkânının ortadan kalktığı, ekranların başına kilitlendiğimiz günümüz dünyasında, evlerde çocukları oyalamak yeterince zorken, yaz tatilinde, kardeşler arası çatışmaları yönetmek içinden çıkılmaz bir hâl alıyor. Psikolog Dr. Evren Morgül'den kriz anları için ipuçları aldık

Benden iki yaş küçük bir erkek kardeşe sahip bir kız olarak çocukluğum bolca çekişme ve kavga ile geçti. Annemin bu konuda tavrı hep çok netti. "Gidin odanıza ve anlaşmadan gelmeyin," derdi. Biz de paşa paşa odamıza girer, her zaman gönüllü olmasak da bir şekilde anlaşmanın yolunu bulur ve çıkardık. Ortak oyunlar türetmek şimdiki kadar zor değildi sanki! Daha da önemlisi sokak diye bir yer vardı. Canımız mı sıkıldı, uçarak çok yakındaki okulumuzun bahçesine, hiçbiri olmazsa apartman kapısının önüne iner ve hava kararana kadar arkadaşlarımızla oynardık. Bu seçenekler olunca da birbirimizle uğraşmak için pek vaktimiz kalmazdı. Kardeşli evlerde büyüyen çocukların, hayatta daha dirençli, sorun çözmede ve çözüm yolu bulmada daha becerikli olduğunu düşünürüm. Elbette kardeş ilişkilerine ebeveynlerin nasıl yaklaştığı da kritik nokta. Günümüzde tek çocuğa bakmak bile çok zor bir hâl almışken, çok çocuklu evlerde çocukları oyalamak, vakit ayırmak ve çatışmaları çözmek daha güç. Özellikle yaz tatili gibi uzun süre evde kalınan zamanlarda, çatışma yönetimi konusunda eğitim almak ve yaratıcı olmayı öğrenmek şart gibi duruyor. Bu konuda fikirlerine ve deneyimlerine çok güvendiğim, dört çocuk annesi, Çocuk ve Ergen Psikoloğu Dr. Evren Morgül ile konuştum.

Kriz anında ne yapmalı

Yaz tatili gibi uzun süre evde vakit geçirilen dönemlerde kardeşler arası krizler nasıl yönetilmeli

Yaz tatili, çocukların dinlenmesi için önemli olsa da özellikle kardeşler arasında çatışmaların arttığı bir dönem olabilir. Evde uzun süre bir arada kalmak, sınırların belirsizleşmesine ve bireysel alan ihtiyacının karşılanmamasına neden olur. Bu tür durumlarda ailelerin ilk yapması gereken, günlük bir rutin ve sınırlar belirlemektir. Her çocuğun hem birlikte hem de bireysel zaman geçirebileceği alanlar oluşturmak önemlidir. Ayrıca, çocuklara birbirlerinin farklılıklarını tanıma ve saygı duyma becerileri kazandırmak uzun vadede ilişkilerini güçlendirir. Ebeveynler bunu, her çocuğun güçlü yönlerini vurgulayıp onları kıyaslamadan takdir ederek ve zaman zaman "Sen olsaydın ne hissederdin" gibi empatiyi teşvik eden sorular sorarak destekleyebilir. Bu yaklaşım, kardeşler arası anlayış ve bağların gelişmesine önemli katkı sağlar.

Öğretici fırsatları görebilmek

Her zaman her kardeş birbiriyle oynayıp can sıkıntısını gideremiyor. Kardeş kavgalarını yapıcı yönetme stratejileri neler

Aynı ailede büyüyor olsalar dahi her kardeşin ilgi alanı, mizacı, enerjisi farklıdır. Bu nedenle sürekli birlikte oynayabilmelerini beklemek gerçekçi değil. Kardeş kavgaları kaçınılmaz olabilir ancak bu kavgalar öğretici birer fırsata da dönüştürülebilir. Öncelikle, çatışma anında ebeveynlerin olabildiğince sakin kalması önemli. Taraf tutmak yerine her iki çocuğu da dinlemek ve duygularını anlamaya çalışmak gerekir. "Ne istedin İsteğin olmadığında ne hissettin" gibi sorularla çocuğun duygusunu ifade etmesine alan açmak empati gelişimini destekler. Tartışmanın ardından çocuklar sakinleştikten sonra onları birlikte çözüm aramaya teşvik etmek, problem çözme becerilerinin gelişmesine katkı sağlar. Örneğin, "Bu sorunu nasıl çözebilirdiniz, başka ne yapabilirdiniz" gibi alternatif çözümler bulmaya yönelik sorular sormak yardımcı olabilir.