BM'ye bağlı Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün düzenlediği 'Innovation Competition'da birinci seçilen Yeditepe Üniversitesi'nin öğrenci ve mezunlarının yer aldığı proje 6 Şubat depremlerinden doğdu. Sistem uçaklarda yaşanabilecek acil durumlarda hava trafik kontrolörlerine yapay zekâlı karar desteği sağlıyor.

Yapay zekâ ürünleri her geçen gün inanılmaz bir hızla artıyor. Üstelik sadece yurt dışında değil, ülkemizde de gençlerimiz bu alanda çok başarılı yeniliklere imza atıyor. Son olarak Yeditepe Üniversitesi (YDÜ) öğrencilerinin geliştirdiği, deprem ve kriz anlarında uçak iniş kalkışlarını ve hava sahalarını saniyeler içinde yönetebilen yapay zekâ tabanlı "ikinci görüş" sistemi, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından birincilikle ödüllendirildi.

Uçak iniş-kalkışlarını kriz anlarında optimize ederek güvenliği artıran sistem, Kanada'nın Montreal kentinde düzenlenen ve 193 ülkenin yarıştığı Innovation Competition'da birincilik ödülüne layık görüldü. Öğrenciler, deprem, savaş, ağır hava koşulları ve havaalanı kazaları gibi kriz senaryolarında, uçakların iniş-kalkış düzenini saniyeler içinde optimize eden yapay zekâ tabanlı "ikinci görüş" (secondopinion) sistemini geliştirdi. Sistem, kulelerin kriz anlarında manuel verdikleri kararları, kule ve uydu kaynaklı gerçek zamanlı verilerle destekleyerek hem bekleme sürelerini hem de güvenlik risklerini azaltıyor. Sistem önce Türkiye'de pilot olarak denenecek, ardından Dubai'de uygulanacak. Ödüllü gençlerimizle bu fikrin ortaya çıkışını ve hedeflerini konuştuk.

6 Şubat depremlerinden doğan fikir

Umutcan Sürücü (Projenin Takım Lideri, YDÜ Hukuk Fakültesi mezunu, İşletme Yüksek Lisans öğrencisi)

"Havacılıkta deprem, hava sahasının kapanması, şiddetli fırtına veya pist kazaları gibi durumlarda kuleler trafiği çoğunlukla manuel yönetiyor ve bu manuel yönlendirmeler uzun zaman alarak çeşitli riskleri beraberinde getiriyor. Geliştirdiğimiz sistem ise uydu ve kule verilerini saniyeler içinde analiz ederek en uygun yönlendirmeyi yapıyor. Hatay Uluslararası Havalimanı'nın 6 Şubat depremleri sonrasında yaklaşık iki ay kapalı kalmasından sonra, böyle bir çözüm yolu üretme fikri doğdu. Ekip arkadaşlarımla kriz anlarında kulelerin en hızlı şekilde çözüm üretebilmesi için tasarladığımız sistemi önce ulusal yarışmalara sunduk. Burada elde ettiğimiz başarıların ardından, üniversitemizin de desteğiyle projemizi uluslararası arenaya taşıdık."

Havacılık ekosistemine değer katacak

Yiğit Şen (YDÜ Bilgisayar ve Endüstri Mühendisliği ÇAP 4. sınıf öğrencisi)

Projemiz, hâlihazırda patent koruması sürecinde; yalnızca Türkiye'de değil, küresel ölçekte havacılık ekosistemine değer katacak bir yenilik olarak konumlandırılıyor. Çalışmalarımız, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, sektörün lider havacılık şirketleri ve üniversitelerin iş birliği ile hız kazandı. Kısa vadede ülkemizde ticarileştirme, orta ve uzun vadede ise uluslararası pazarlarda güçlü bir konum elde etme hedefiyle ilerliyoruz. Aynı zamanda genel hatlarıyla sürdürülebilirliği esas alan ve aynı zamanda karbondioksit emisyonunu azaltmayı hedefleyen bir proje. Bunu daha da geliştirmek istiyoruz.