Dil ve konuşma terapisti Dr. Buket Öztekin "Çocuk, dili insanlarla yüz yüze etkileşim içinde öğrenir. Erken yaşta başlayan ve kontrolsüz ekran süresi bu süreci zayıflatır," diyor.

Çocuğumuzun bebeksi konuşmaları, harfleri telaffuz edemeyişi, kendine özgü kelimeleri, bazen peltek konuşması çok sevimli gelir. Ancak ilk başta tatlı gelen konuşmalar, zaman ilerledikçe ve çocuk sosyalleştikçe sorun yaratmaya başlar. 22 Ekim Dünya Kekemelik Farkındalık Günü verilerine göre, her 100 kişiden birinde kekemelik görülüyor ve genelde 2-5 yaş arasında başlıyor. Dil ve Konuşma Terapisti Dr. Buket Öztekin, ebeveynlere bir rehber olması için "Bıcır Bıcır Konuşan Minikler" kitabını yazdı. Doğan Kitap'ın Ebeveynin Yolculuğu serisinden çıkan kitap, 0-4 yaş arası dil gelişim süreçlerini anlatıyor.

Bebeklerin dil gelişim evreleri

İlk aylarda bebek sesleri dinler ve ayırt etmeyi öğrenir. Yaklaşık 2'nci ayda "agu", "eee" gibi seslerle kendi sesini keşfeder. 6'ncı aydan sonra "ba-ba", "de-de" gibi hece tekrarları gelir. Buna "babıldama" deriz. Bir yaş civarında ilk anlamlı kelimeleri duymayı bekleriz. 1 buçuk yaş civarında kelime dağarcığı hızla artar, 2 yaş civarında 100 kadar kelimeyle birlikte basit iki kelimelik cümleler duymaya başlarız. Bu dönemde kelimelerin eksik, bazı seslerin yanlış söylenmesi doğaldır. Dil gelişimi üç yaşında tamamlanmaz ama ilerideki dil becerilerinin de temelinin atıldığı dönemdir.

Dr. Buket Öztekin

Dil gelişimini desteklemek için adımlar

Gün içinde tekrarladığınız rutinler, oyunlar ve kitaplarla oluşturduğunuz etkileşim, zengin bir dil ortamı sunar. Örneğin çocuk size heyecanla yoldan geçen kamyonları gösteriyorsa "Kocaman bir kamyon", "Kamyonun tekerlerine bak", "Kamyon kutuları taşıyor" gibi ifadelerle onun ilgisine eşlik edebilirsiniz. Çocuğun söylediği kelimelere yenilerini eklemek de dil gelişimini destekler. Bir başka yöntem, biraz yavaşlayıp çocuğu gerçekten dinlemektir. Örneğin kitap okurken sayfaları hızlıca çevirmek yerine, çocuğun ilgisini çeken bir resim üzerinde durup onunla sohbet etmek, dil gelişimini destekler. Bez değiştirirken, giyinirken yaptıklarınızı anlatmayı ve kendini ifade etmesi için fırsat vermeyi ihmal etmeyin.

Ne zaman bir terslik olduğunu anlamalıyız

Önce bebek çevresine dikkat gösterir, sese döner, gülümser, sonra jestlerle ve mimiklerle iletişim kurar. Bir yaş civarında ilk kelimeler başlar, ardından kelimeler artar ve küçük cümleler kurulur. Bu adımlar beklenen zamanda gerçekleşmiyorsa ya da çocuk iletişim kurmakta zorlanıyorsa bir uzmandan değerlendirme almak en doğrusudur.