Piyasaların odağında yine jeopolitik gerginlik var. Cuma gününün ilk saatlerinden itibaren İsrail'in saldırısı ile başlayan ve İran'ın verdiği karşılıkla devam eden gerginlik piyasalarda öncelikle altın ve petrol fiyatlarını vurdu. Borsalar sert düştü. Ateşkes veya gerginliğin kısa süreli karşılıklı hava saldırısı olarak kalması bu etkileri azaltabilir. Savaşın seyri ve yaygınlık gösterip göstermeyecegi yakından takip edilecek.

İsrail'in İran'a saldırmasıyla piyasalar tekrar jeopolitik gelişmelerin etkisine girdi. Borsalarda satış, altın ve petrol fiyatlarında yükseliş, dolarda değerleme Ortadoğu'daki savaşın piyasalara ilk yansımaları olurken güvenli limanlar öne çıktı. İsrail kaynaklı açıklamalarda "yeni başlıyoruz" denildi, İran'ın karşılık vermesi ve Tel Aviv'deki merkezleri vurması gerilimin devam edeceği görüşlerini güçlendirdi.

Savaş hali sürerse piyasaya olumsuz yansımaları da devam edecek demek yanlış olmaz. Ateşkes durumu veya kısa süreli karşılıklı hava saldırısı olarak kalması bu etkileri azaltabilir. Savaşın seyri ve yaygınlık gösterip göstermeyecegi yakından takip edilecek.

FÜZELER GÜMRÜK DUVARLARINI GÖLGEDE BIRAKTI

Ortadoğu'da atılan füzeler, gümrük tarifeleriyle yaşanan 'ticaret savaşları'nı gölgede bıraktı. Küresel ticaretin bir numaralı gündemi ABD ile Çin arasındaki gümrük tarifelerine ilişkin görüşmelerdi. Uzun vadede etkisi olacak bu görüşmelerde bir çerçeve anlaşması çıkması olumlu algılandı. Detay konusunda resmi açıklama gelmedi. Fakat Trump sosyal medya hesabından bazı bilgiler verdi. Yüzde 55'e yüzde 10 gibi bir orandan bahsedildi. Ancak piyasalar anlaşma sağlandı haberini olumlu yönde ayrıca fiyatlamadı. Daha önce beklenti olarak satın almıştı. Ayrıca resmen bilgi olarak detay paylaşılmaması ve Trump bilinmezliğinin ayrı bir risk kaynağı olması, temkinli görünümü beraberinde getirdi.

Diger yandan, ABD enflasyonunun beklentilerin altında kalması Fed'in faiz indirim beklentilerine güç kazandırdı ve takvimi öne çekti. Avrupa'da devam eden enflasyon ve faiz düşüşünün sürmesi ve hedeflerin tutturulması, faiz indiriminin sonuna gelindiği görüşünü öne çıkardı.

Fed'in faiz indirimlerine başlayacak olmasına karşılık Avrupa'nın faiz düşüş sürecinin sonuna gelmesi dolarda zayıflamaya, Euro'da ise güçlenmeye neden oldu.

İsrail Iran olayına bağlı olarak son günlerde dolarda hafif değer kazanımı görüldü. Daha geniş ölçekte doların zayıflamasına neden olan gelişmelere bakıldığında, ABD'nin kredi not düşüşleri, artan borçluluk, dolar ve ABD tahvillerinin güvenli liman özelliklerinin sorgulanması sayılabilir. Eurodolar paritesinin 1.20'ye, dolar endeksinin de 90'a yaklaşacağı tahminleri yapılmaya başlandı.

ENFLASYON ETKİSİ KISA SÜRDÜ

Piyasalarda beklentiler fiyatlama açısından önemli. Bununla ilgili birçok söz de vardır: "Beklentiler alınır, gerçekler satılır; beklenti bitti satış geldi; hisse fiyatı yükselecek beklentisi için alınır" gibi pratiği de olan, işlev gören bazı örnekler vermek mümkün. Son günlerde özellikle borsadaki yükseliş bunu bir kez daha gösterdi. Mayıs enflasyonunun beklentilerin altında kalması, TCMB'nin faiz indirim öngörülerine güç kazandırdı. Piyasalar bunu fiyarlamaya başlayınca borsada yükseliş, gösterge tahvil faizinde düşüş gözlendi.

Bist100 Endeksi'nin Temmuz 2024'ten bu yana düşüş eğiliminde ve baskı altında kaldığını dikkate alırsak böyle bir gelişmeye de ihtiyacı vardı. Bir beklenti ve hikâye oluştu. İç ve dış gündeme bakıldığında kısa dönem için başka bir olasılık da pek mümkün görünmüyordu. Geçtiğimiz günlerdeki yazılarımizda faiz indiriminin beklenti ihtiyacına cevap verebileceğini vurgulamıştık. Şirket bilançolarının zayıf görünümü, dozu artıp azalmakta birlikte siyasi gelişmeler, dışarıdaki gergin görünüm iç piyasaları baskı altında tutuyordu.

GÖZLER FAİZDE

Deyim yerindeyse mayıs enflasyonu iç piyasalara ilaç gibi geldi. Piyasalar da, özellikle borsa bunu kullandı. Bist100 Endeksi bir haftadan kısa sürede yaklaşık yüzde 8 prim yaptı. Faize en duyarlı sektör olduğu için en fazla primin bankalarda olması çok doğal bir sonuç. Bankalar borsada yaşanan son tepki çıkışında lokomotif işlevi gördü.

Piyasa mevcut gelişmeleri veya beklentileri kısa dönem için fiyatladı. Bundan sonrası önem daha önemli. 19 Haziran'da TCMB toplantısı var. Bu toplantıdan faiz indirimi çıkması olasılığı zayıf. TCMB rezerv toparlamaya devam ediyor. 19 Mart ile başlayan süreçte kaybedilen rezervlerin önemli bir kısmı henüz yerine konulmadı. Paranın fiyatı faizdır. TL'nin değerli kalmaya en azından bir süre daha ihtiyacı var.