Jeoekonominin enstrümanlarından birisi dış yardımlardır. Bu yüzden Marshall yardımları ilk jeoekonomik faaliyet kabul edilir. ABD tarih sahnesine çıktığı günden bu yana doktriner etkisini dış yardımları kullanarak sağlamıştır.

Bugünkü hüviyetine kavuştuğu ilk kırılım olan İsrail'in Süveyş Kanal işgalindeki Mısır yanlısı görünen tavrına kadar (Soğuk Savaşın başı) ABD, dünyanın geneli için yumuşak gücünü daha etkin kullanan bir karakter sergilemiştir. İkinci kırılım olan Panama Kanal müdahalesinden sonraysa (Soğuk Savaşın sonu) bildiğimiz ve en az Sovyetler kadar sevimsiz olan Amerika olmuştur.

Bu serencamın anlattığı şudur; ABD yumuşak gücün kuvvetinden umduğu faydayı sağlayabileceğini erken fark etmiştir. Ama vazgeçmiştir. Gene de bugüne kadar sürdürmüştür. Önce ilk başı anlatıp sonra vazgeçişine geleceğim.

ABD yumuşak gücün önemini bu erken fark ettiği dönemde çeşitli Amerikan kurumlarının ayrı ayrı gerçekleştirdiği veya planladığı yurtdışı yardım faaliyetleri olmasını dağınıklık olarak kabul etti.

Bunun üzerine Kennedy tarafından 1961'de dış yardımları merkezileştirmek ve odağı güçlü tutmak adına USAID kurulmuştur. USAID'in odağı ise o gün için komünizmin yayılmasını önlemek, Amerikan etkisini arttırmak ve Amerikan kurum ve şirketlerinin önünü açmaktır. Yani Amerikan globalleştirmesini desteklemektir. Bu ilk dönemde USAID'in başkasına değil, Amerika'ya yardım için kurulduğunda tüm Amerika hemfikirdir.

Soğuk Savaş sonrası dönemdeyse odağı değişmiş terörizmle mücadele, küresel kıtlık ve sağlık sorunları esas meseleler olarak tanımlanmıştır. Bugün ise USAID ABD'nin küreselleşmeden kaçışının sembolü olarak kapatılmaktadır. Üstelik kıtlık, sağlık, esenlik, kalkınma gibi bir kamyon vurgunun makyajdan öte anlam taşımadığı teyit edilmiştir. Ve USAID'in Amerika'ya yardım ettiği konusundaki fikir birliği bozulmuştur.

Çünkü USAID'in kapatılmasında asıl aktör olarak ön plana çıkan Devlet Verimlilik Kurumu Başkanı Elon Musk, bu kurumu kriminal (yolsuzluk dahil) bir yapı olarak tanımlamıştır. Ve kapatmaya karar vermiştir. Yok kriminal değildir, diyecek hali yok herhalde kimsenin. Amerikalılar USAID kriminal diyorsa kesin öyledir.

USAID ile ilgili Amerika'nın dışı kaynıyor. Hangi tezgahların planlayıcısı olduğuna dair her ülke için iç hesaplaşma başlıyor. Amerika içinden USAID'e getirilen en önemli eleştiri ise Amerika'nın olduğu zannedilen şeyin tam aksini benimseyenlere destek vermesi olarak ön plana çıkıyor.

USAID komünizm ile mücadele motivasyonuyla başlayan yolculuğuna, sol tandanslı gazeteci, profil ve yapıları ve ülkeler için milli güvenlik sorunlularını destekleyerek devam etmiş görünüyor. Bu bilgi önemli çünkü eski dünyanın yöntemlerinin terk edilirken yeni dünyanın yöntemleri ne olacak, sorusuna bir parça cevap veriyor. Belli ki karşıdan adam devşirmek ve parayla gerilim üretmek artık bir yöntem değil.

Ee, Trump jeoekonomi yapıyorsa jeoekonomik bir enstrüman olan USAID'i neden kapatıyor diye benim tezlerimi sorgulamanıza gerek yok yani. Trump enstrümanı budamıyor, yöntemi değiştiriyor.

Kapitalist ekonomilerde denir ki; dış yardımlar zengin ülkelerin fakirlerinden toplanan kaynakların fakir ülkelerin zenginlerine aktarılmasıdır.

Fakat USAID özelinde durumun böyle olmadığı da görülüyor. USAID tasfiyesinden ilk ve en çok etkilenecek ülkelerin Avrupa ülkeleri olduğu anlaşılıyor.

Macaristan Başbakanı Victor Orban konunun üstüne çok ciddi gidiyor. Meğer Macaristan'ın altılı masası kurulurken USAID kaynaklarından yararlanılmış.

Avrupa'nın birçok ülkesinde sol eksenli kişi ve kurumlar meğer bu USAID'den kaynak sağlıyormuş.

Polonyalı bir iş adamı USAID'den kaynağı kesilen sol tandanslı çevrelerin yeni finansörü olacağını açıkladı. İşte bu bilgi de önemli. Çünkü yeni dünyaya dair ikinci bir yöntemi bize anlatıyor. USAID'in yerini kimin alacağını gösteriyor.