Ekonomik faktörlerin serbest dolaşımını esas alan küreselleşmeden keskin bir dönüş yaşıyor dünya. Trump beyan ettiği üzere gümrük tariflerini artırmaya başladı. İlk döneminde de yapmıştı bunu. Fakat amacı farklıydı. Doğrusu ilk döneminde gümrük tariflerini bilinen bir amaç için kullanmıştı.

Ülkesindeki sektörleri korumayı veya güçlü tutmayı hedefliyordu ki gümrük tarifelerinin amaçlarından birisi tam da budur. Diğer bir amaç ise merkezi hükümete gelir sağlamaktır.

Fakat ABD çapı ve iddiasındaki bir ülke için bu amaçlar uğruna gümrük tariflerine başvurulabilir mi Bu hakikatli bir sorudur. Çin'in rekabet gücüne rağmen ülkelerin gelişmişlik seviyelerine göre gümrük vergisinin amacına dair bir tasnif yapmak için sorulabilir. Hem böyle bir tasnifi yapmak için insanlık tarihin doğru zamanında. Yani jeoekonominin henüz başlarında.Az gelişmiş ülkeler için gümrük tarifelerinin birincil amacı gelir elde etmektir. Bu ülkelerin yerli milli bir sermaye çevresi de yoktur. Varsa da ikincil olarak bunları koruma kaygısı güderler. Aynı zamanda çoğu az gelişmiş ekonomide gümrük tarifeleri maalesef yolsuzluğun finansmanı aracı olduğundan yurtiçi üretimi güçlendirmeyi düşünmek buralarda aşırı naiflik olur.Gelişen ekonomiler içinse gümrük tarifeleri daha önemlidir. Birincil amacı yerli-milli sermayeyi yani yurtiçi üreticiyi korumaktır. Gelir getirici olması da göz ardı edilmez çünkü kalkınmanın finansmanında rol oynar.Gelişmiş ekonomiler ise gümrük tariflerini yakınlaşma ve işbirliğini geliştirme amacıyla liberal ölçülerde kullanılır(dı). Bunun üç nedeni var(dı);

Endüstrileri mutlak üstündü,

Ürettikleri yüksek katma değerli ürünleri hacimli satmak için taviz verip karşılığında taviz almaya mecburlardı

Düşük katma değerli ürünleri hanehalkına ucuza sunmayı refahın bir parçası görürlerdi.

(Gelişmiş ülkeler için Trump'ın yeni dönemiyle yeni saikler tanımlamam gerekeceğinden bu kısımda di'li geçmiş zaman kullandığımı belirtmek isterim.)

Bu tasnife göre Trump'ın ilk döneminde, gelir kısmına çok tamah edilmese de, gümrük tarifelerini gelişen ekonomi saikleriyle kullanması ABD için bir düşüklük sanılabilir. Ama öyle değildi. ABD dış ticaret teorilerini de farklılaştıran bir ekonomidir. Düşük katma değerli görülen ürünler ihraç eden bir gelişmiş ekonomidir. Aslında önemli bir tarım ekonomisi olduğundan

Fakat bugün Trump'ın gümrük tarifelerini kullanım amacını başkalaştırdığını tespit etmek durumundayım. Bu nedenle de yeni bir amaç tasnifine ihtiyaç var. Belki diğer gelişmiş ülkeler Trump'ı takip etmeyecek ve ABD özelinde dördüncü katman bir amaç seti belirlemiş olacağım. Bunu şimdilik bilmiyoruz. Gene de bu yeni amaçlardan bir kısmı sirayet edebilme potansiyeli taşır.

Belki şimdi gümrük tariflerinin amacına dair yazacağım bu yeni maddeler, bazılarınca gümrük tariflerinin amacından saptırılması olarak görülecektir. Ancak jeoekonominin kabulleri içinde bu yeni amaçlar hakikaten amaçtır.

Yeni döneminde Trump'ın gümrük tariflerinin amaçları şöyle;

Yerli ve milli teknolojiyi ve üreticiyi korumak

İlave doğrudan yatırım çekmek

Ülke borcunun finansmanını sağlamak

Ülke halkına kaynak oluşturmak

Coğrafi genişleme sağlamak

Komşuluğun sağladığı avantajları geri almak

Bunlar standartlaştırılabilecek olanlar. Trump'ın bir de kısmen veya tamamen standartlaştırılamayacak amaçları var.

Amerikan hegemonyasını sarsacak BRICS gibi oluşumları zayıflatmak

Amerikan hegemonyasını sürdürmek için ülke bazlı cezalandırmak

Amerikan dolarını yaşatmak

Rakipleri öfkelendirmek ve hataya zorlamak