İlişkilerimizin 101. yılında Macaristan Büyükelçisi Viktor Matis ile Yeni Şafak okurları için özel bir mülakat yaptım. 101. yıl derken ilişkilerimizin Cumhuriyetin yaşına denk olduğuna dikkat çekmek isterim. Cumhuriyetin ilk uluslararası anlaşmasının (18 Aralık 1923) tarafı Macaristan ve ilişkilerin kıstası olarak bu anlaşmanın tarihi seçiliyor. Mohaç (1526) ile Sovyetler Birliğinin dağılmasına (1989) kadarki kurulan yapı gereği ve geçen süre Macarların sahnenin geri planında kaldığı bir dönem olarak ele alınıyor. Zaten Macarların kendilerini son yıllarda daha iyi ifade edebildiği dikkate alınırsa da bu durum analiz edilebilir. Şimdi artık Macarlar sahnede Macaristan 1999 yılında NATO üyesi olurken Türkiye'nin desteği önemli olmuş. 2004 yılında AB üyeliği ile beraber ülke, doğrudan yatırımlar bakımından ilk sıraya yerleşmiş. Mesela daha büyük ve kalabalık bir ekonomi olan Polonya'dan daha fazla miktarda yatırım Macaristan'a yönlenmiş. Vergi politikalarının bu anlamda önemli olduğunu vurguluyor Sn Matis. Macaristan'da doğrudan yabancı yatırımlar için kurumlar vergisi 9 olarak uygulanıyor ve çeşitli kriterler sağlanabilirse ödenen verginin 80'i geri alınabiliyor. Viktor Matis'e göre; Macaristan, Sovyetler sonrası yüzünü tamamen Batı'ya dönmüş. Sonra menfaatlerini ön plana alarak Batı'nın bir parçası olmayı esas kabul ederek Doğu ile ilişkilerini daha dengeli bir yapıya kavuşturmayı benimsemiş. Sanırım Türkiye'nin ve Arnavutluk'un Doğu-Batı dengesi politikasını çok benzer ifade ettiğini anımsarsınız. Coğrafyanın bir nimeti ve gereği. Bugüne kadar Türkiye hep Batı'nın bakış açısını anlamaya çalıştı. Sanırım artık Batı'nın da Türkiye'nin bakış açısını anlamak durumunda olacağı bir dönem yaklaşıyor. Macaristan'ın Avrupa Birliği dönem başkanlığı programında Türkiye'nin üyelik sürecinin yeniden canlandırılması önemli bir hedef olarak ele alınıyor. Doğrusu Macaristan bunu başarmanın AB'ye önemli bir katkı olacağının farkında. Dahası geliştirdiği diğer ilişkilerin de AB için bir kaldıraç olabileceği düşünülebilir. Macaristan'ın, Türkiye'nin Batı ile ilişkilerine vermek istediği katkıya asıl enerjinin ise Trump'ın seçilmesi halinde sağlanacağını düşünüyorum. Bu düşünceye ulaşmamda aynı Ankara ziyaretim kapsamında AK Partili Milletvekili Sn Oğuz Üçüncü ile görüşmemin katkısı olduğunu söylemeliyim. (Sanırım doğru planlanmış bir ziyaret programı yaptım.) Önceki döneminde verdiği ipuçlarına bakılırsa büyük ihtimalle Trump, Avrupa'ya silah desteği verip Rusya ile baş başa bırakacak ve Avro-Atlantik yerine, Asya- Pasifik'e odaklanacak. İşte o gün geldiğinde Macaristan'ın gayretleri (geniş bağlamda) ve Türkiye'nin konumu Avrupa için daha önemli olacak. Seyir içinde Türkiye-Macaristan ilişkileri de daha belirleyici olmaya doğru ilerleyecek. O gün geldiğinde diğer AB üyelerinin Macaristan dönem başkanlığına karşı başlattığı aceleci protestonun da yersiz olduğu anlaşılacaktır, diye düşünüyorum. Türkiye, Macaristan ile ilişkilerinin siyasi yönü üzerinde duruyor. Ancak Macaristan ekonomik yönleri ihmal etmiyor. Zaten Macaristan'ın dış âlemle ilişkileri çok açılı. Ve hiçbir şey rasgele değil, her şey fevkalade sistematik. (Hatta Sn Matis okuma planını, bir yılda kaç gazeteci ile görüşebileceğini dahi matematikle yapıyor. Gerçi iki ülke arasındaki geliştirilmiş stratejik seviyedeki ilişkiler, başkanlar ve bakanlar seviyesinde inanılmaz bir hızla gelişen trafik de bunu gerektiriyor.) Bu yoğunluğa rağmen ilişkilerin ekonomik yönünün ihmal edilmemesi çarpıcı... Misyon yöneticileriyle beraber 20 kişilik bir ekip ve iki ajansla ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için Macarlar sahada çalışıyor. Türkiye ile dış ticarette artı verir durumdalar. Bunları işitince dünyanın en büyük dış misyon ağlarından birine sahip olan Türkiye'nin dersler çıkarması gerektiğini düşündüm. Macaristan, Türkiye ile 200 küsur milyon Euroluk bir doğalgaz alım anlaşması yapmış. Böylece Türkiye'nin enerji merkezi olarak konumlanması düşüncesi için komşu olmayan bir ülkeye ihracat yapabilmesi gibi önemli bir katkı ortaya sunulmuş. Gümrük Birliği, Çevre ve Göç gibi AB meseleleri de gündemde. Macaristan, Türkiye'nin yükümlülüklerini yerine getirdiği hususlarda adaletin sağlanmasından diğer AB üyelerinin kaçınamayacakları bir tavırla süreçleri takip etmeyi planlıyor. Bir süredir atıl kalan Ortaklık Konseyini Eylül'de Brüksel'de yeniden canlandırmayı planladıklarını ifade etti Sn Büyükelçi. Başlık başlık ilgili