Derler ki, hoşaf kurutulmuş meyvelerin şekerli su ile kaynatılması ile hazırlanan bir tatlıdır. Komposto ise taze meyveden yapılır. Yine derler ki işin aslı öyle değildir. Nasıldır 1844 yılında basılan Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığınca yayınlanan Osmanlıca ilk yemek kitabı olan Melceü't Tabbâhîn (Aşçıların Sığınağı) isimli kitaptaki bilgiye göre çeşit çeşit taze ve kuru meyvelerden hoşaflar yapılmış ve tariflerine de yer verilmiştir. Yine tariflere göre her çeşit meyveden hoşaf yapılır. Meyvenin kuru veya yaş olması önemli değildir. Yine bu konuda T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Yiyecek İçecek Hizmetleri, Türk Mutfağına Özgü Komposto veHoşaflar konulu 2019 yılında yapılan güzel bir çalışma vardır. Orada da der ki:

Tarih boyunca Türk mutfak kültüründe genel olarak yemek sırasında hoşaflar, kompostolar ve şuruplar yer almıştır. Hoşaf, kuru meyvelerle yapılan bir tür şerbettir, şerbetin taneli ve daha şekerli olanıdır. Hoşaf kelimesi Farsça hoş ab yani hoş su anlamına gelmektedir. Ana malzemesi şeker, su ve kuru meyvelerdir. Kuru meyvenin yerine meyvenin taze olanı kullanılırsa buna da genellikle komposto adı verilir. Mükemmel bir Osmanlı ziyafeti her zaman hoşafla biterdi. Daha doğrusu her ziyafetin sonunda kahveden önce hoşaf sunulurdu. Sofraya iki kaşık konur, bunlardan bir tanesi çorba, diğeri ise susuzluğu gidermek için şerbet ve hoşaf içmekte kullanılırdı.

Osmanlılar günde iki öğün yemek yerlerdi. Birincisi, sabahın ilk saatlerinde yenen kahvaltı, ikincisi de güneşin batmasından az önce yenilen akşam yemeğiydi. Kahvaltı doyurucu ve tok tutan esaslı bir yemekti bu yüzden öğle yemeği yenmez; öğleyin gerekirse meyve, yoğurt yenir; ayran ya da hoşaf içilirdi.

Emin Ceylan

ŞİİR

Kişi var

Kişi var nefsini, sever de sever;

Öncelik her şeyde, ona verir yer;

Varsa yoksa nefis, en büyük değer!..

Şeytan ile nefis, kötülük ister;

Nâr-ı cahîm bunlar içinmiş meğer!..

Cehennem şeytanlar, için ebettir;

Nefis Nâr'a taşır, şerre sebeptir;

Kötü yola fren, illâ edeptir!..

Sevdiğine bir bak, yolunu göster;

İlmihâl, din için ne hoş mekteptir!..

Kayıkç'Ali der ki, "El-mer'u" haktır

Habibin sevenler hep olacaktır!..