Tabya, bir bölgeyi savunmak için yapılan ve silahlarla güçlendirilen yapı demektir. Osmanlı Devleti, İstanbul'un güvenliği için Çanakkale Boğazı'nın savunulmasına büyük önem vermiştir. Bu sebeple Çanakkale Boğazı'nın tahkimatı Fatih Sultan Mehmed'den başlayıp, özellikle yaklaşan dünya savaşını ön gören Sultan II. Abdülhamid döneminde, Boğaz'ın karşılıklı kıyılarında birçok savunma yapısı yapılmıştır. Bu süreçle birlikte tabya mimarisi ilerlemiş, Abdülhamid Han döneminde kaleler müstahkem mevki tabya hâline çevrilmiş ve birçok tabya daha inşa ettirilmiştir.

Yine tabyaların askerî topçu personeli için de Kilitbahir Değirmen Burnu'nda bir topçu okulu kurulmuştur. II. Abdülhamid Han, Boğaz savunmasına çok önem verdiği için dönemin en gelişmiş toplarını üreten Alman Krupp firmasından 1885'te top siparişi vermiştir. Bu açıdan bakılınca 18 Mart Çanakkale Zaferi'nin mimarının Sultan II. Abdülhamid Han olduğunu söylemek pekâlâ mümkündür.

Kilitbahir Kalesi: Fatih Sultan Mehmed, İstanbul Boğazı'na Rumeli Hisarı'nı yaptırarak Karadeniz ile Marmara Denizi arasındaki deniz seyrü seferlerini kontrol altına aldığı gibi Çanakkale Boğazı'nın en dar yerine de karşılıklı iki kale yaptırmıştır. Anadolu yakasında Kal'a-i Sultaniye (Çimenlik Kalesi), Avrupa yakasında ise Kilitbahir Kalesi bulunmaktadır. Boğaz'a giriş-çıkış yapan bütün gemiler bu hatta geldiklerinde durdurulmuş ve kontrol edilmişlerdir. Kale top atışlarının etkili ve isabetli olabilmesi için Boğaz'ın en dar bölgesine konumlandırılmıştır. Kale, 1870 yılında Sultan Abdülaziz Han tarafından ikinci kez restore edilmiştir. Kuzey bölümünün orijinal dış deniz duvarı günümüzde yoktur. Bu bölümün kuzey parçası 1893-1894 yıllarında II. Abdülhamid Han tarafından yeniden inşa ettirilmiştir.

İdris İspiroğlu

ŞİİR

Özledim seni

Tam bir yıl oldu ayrıldım senden

Çok özledim seni güzel İstanbul

Tam kırk beş yıl yaşadım sende

Bende yerin farklı güzel İstanbul

Yirmi beş sene çalıştım sende

Gurbet hayatına alıştım sende

Bütün zorluklarla uğraştım sende

Ben de yerin farklı özel İstanbul

Sultanahmet Beyazıt camilerinde

Yalvardım Allah'a Süleymaniye'de

Eyüp Camii'nin sırlı gizeminde

Duaların anlamı farklı İstanbul

İstanbul'un her yanını özledim

Kendimi hasretiyle sözledim

Emirgân'da lalelerini özledim

Seni çok seviyorum güzel İstanbul