Mehmed Âkif: "Ben, Vatanını satmış ve memlekete ihânet etmiş adamlar gibi muamele görmeğe tahammül edemiyorum ve işte bundan dolayı gidiyorum!"

" '- Pendik – Bakteriyolojihanesi Müdürü iken', diye söze başlıyan Şefik Kolaylı [şöyle devâm etti]:

'Bir Cumartesi günü idi. Yanında Prof. Fazlı Yegül de vardı. Yarın Mısır'a gideceğini ve arzı vedaa geldiğini söyledi…

'Çocuklarının tahsil ve terbiye çağı olduğunu, şimdi Mısır'a gitmekle çocukların tahsillerinin sekteye uğraması muhtemel bulunduğunu ileri sürerek kararından vaz geçmesinde ısrar ettik. Âkif, büyük bir hüzün ve teessür içinde dedi ki:

'- Arkamda Polis Hafiyyesi gezdiriyorlar. Ben, Vatanını satmış ve memlekete ihânet etmiş adamlar gibi muamele görmeğe tahammül edemiyorum ve işte bundan dolayı gidiyorum.'

"Şefik Kolaylı bu hâtırayı anlatırken çok büyük bir heyecan ve teessür içindeydi, sanki o günü aynen yaşıyordu. İlâve etti:

'- Arkadaşlar, Âkif'e yobaz dediler, softa dediler, geri kafalı dediler, şapka giymemek için Mısır'a gitti dediler, inkılâbı hazmedemedi dediler. Hayır arkadaşlar hayır, Âkif, Cumhuriyete inanmıştır. [Kasdedilen, Kemalist Totaliter Rejim değil, sahîh Cumhûriyettir…] Âkif bu Vatanın selâmetini ve bu memleketin yükselmesini herkesten çok istemiştir. Âkif, Vatan sevgisini, aile sevgisinin üstünde tutmuştur. Bir Vatan haini gibi arkasında Polis Hafiyesi gezdirilmesine ve adım adım takib edilmesine tahammül edemediği için öz Vatanını terketmek ve Mısır'a gitmek zorunda kalmıştır.'

"Vicdânını ne derecede sıkıntıya uğratmışlar ki burada daha fazla durmağa tahammül edememiş ve Mısır'a gitmek zorunda kalmış!"

"Bu hatıra, herkesin üzerinde derin bir teessür uyandırmış, her dudak ayrı ayrı bir şeyler fısıldamış, her gönül derin bir inkisârla sızlamıştı. 'Kör olsun ağlamıyan, ey Vatan, felâketine!' diyen, Vatanın en kara günlerinde onun kurtulması için bütün bir İyman, bütün bir heyecan, bütün bir feragat ve samimiyetle çalışan, İstiklâl Marşının mübdii, Çanakkale şehidlerinin münşidi Âkif, Türk Milleti yaşadıkça yaşamağa namzed olan ölmez muhalledatıyla milletine aşk, iyman ve heyecan aşılayan Âkif, Vatan hainleri gibi Polis takibi altında bîzar edilmiş ve milletine hürriyet ve istiklâl aşkı veren o büyük ve en büyük şairin hürriyeti ihlâl edilmiş… Bununla da iktifa edilmiyerek, her dürüst adamı lekelemek ve sindirmek, her menfur adamı mevhum meziyetler izafesiyle ve sahte bir kahraman edasiyle yükseltmeğe memur edilen bir sürü nâmerde onun arkasından türlü türlü hezeyanlarla onun billûr kadar parlak nâsiyesine çamur atmağa çalışılmış… 'Etmesin tek Vatanımdan beni dünyâda cüdâ; / Cânı, Cânânı, bütün vârımı alsın da Hüdâ!' diyen büyük şair, öz Vatanından ayrı düşmemek için cânını, cânânını ve bütün varlığını feda etmeğe hazır iken, hürriyetine indirilen darbe ile ruhunu, vicdanını ne derecede sıkıntıya uğratmışlar ki, burada daha fazla durmağa tahammül edememiş ve Mısır'a gitmek zorunda kalmış…

"Tercüme güzel oldu; hattâ umduğumdan daha iyi! Lâkin onu verirsem, namazda okutmağa kalkacaklar! Ben o vakit Allah'ımın huzûruna çıkamam ve Peygamber'imin yüzüne bakamam!'

"Şefik Kolaylı hâtırasının bir başkasına geçiyor:

'- Mehmet Âkif'ten Kur'ânı Kerim'in Türkçeye tercüme edilmesi istenmiş, Diyanet İşleriyle mukavele yapılmış ve bir miktar da avans para verilmişti. Para ile telif ve tercüme yapmayı hisleriyle bağdaştıramıyan Âkif, önce parayı geri vererek mukaveleyi bozdu. Sonra da yaptığı tercümeyi beyenmediğini ileri sürerek göndermedi. İstanbul'a geldiği zaman bu meseleyi sorduk. 'Tercüme güzel oldu, hatta umduğumdan daha iyi. Lâkin onu verirsem, namazda okutmağa kalkacaklar. Ben o vakit Allah'ımın huzuruna çıkamam ve Peygamber'imin yüzüne bakamam' dedi.

(Sebilürreşad, Nisan 1951, sayı 99, kapak ve s. 374)

Fahri Kutluay'ın -Mehmed Âkif'in yakın arkadaşı- Şefik Kolaylı'nın şahâdetine istinâd ederek, Mehmed Âkif'in Mısır'a gitme ve Meâlini "Mutlak Şef"e teslîm etmeme sebebini îzâh ettiği -büyük târihî kıymeti hâiz- makâlesi…

***

"Yıllardan beri kapalı kalan ve her Türk İslâm münevverinin vicdanında bir ukde gibi yaşayan bu mühim sır da bu suretle açıklanmış oluyordu.

"Kur'ân âyetlerinin namazda Türkçe olarak okutturulması gibi bir gayret belirtilmişti"

"Yeni yetişen gençlerimizin çoğu bu sırdaki mühim nükteyi belki kavrayamazlar, biraz izahat verelim:

"Beş – on sene önceleri [doğrusu: on beş – yirmi sene önce], Ezan ve Kametin Türkçeleştirildiği gibi Kur'anı Kerim'in Türkçeleştirilmesi ve Türkçeleşen Kur'ân âyetlerinin namazda Türkçe olarak okutturulması gibi bir gayret belirtilmişti. [İslâma kasdetmiye mâtûf bu teşebbüs hakkında, Türkiye'de 1920'li, 30'lu Senelerde Tercüme Faâliyeti ünvânlı eserimizde mevsûk tafsîlât vardır. Oradaki mâlûmâtı, bilâhare, Yeni Söz'de intişâr eden araştırmalarımızda ikmâl ettik…]

"Vahleten, çok yerinde bir iş ve Türk Milletinin, Tanrısına ibadetinde okuyacağı Kur'ânı Kerim âyetlerini mânâ ve medlûl itibariyle anlamış olmasını sağlamağa doğru bir hareket gibi görünen bu hamle, bu maksaddan çok uzak bir gaye ile birleşiyordu. Çünki, Kurânı Kerim'in müteşabih ve gayri müteşabih âyetlerinin lugavî ve mecazî gibi çok derin ve kıyamete kadar her asrın fehmü idrakine göre mânâsı genişliyen, bazan da iki kelimeden ibaret âyet-i Kur'âniyenin ciltlere sığmıyacak kadar cihânşümûl mânâları vardır. On dört asırdanberi bir harfinin mânâ ve medlûlü değişmemiş olan Kitab-ı Yezdanın, bin dört yüz asır da geçse, her devrin ihtiyaçlarını karşılıyacak ve her asrın irfan ve idrakini ihata edecek bir vüs'atı vardır ki, bunun derme çatma kelimelerle yapılmış tercümesinin ibadetde kıraet yerine geçmesi, İslâm akîdesine göre mümkün değildir.

"Esasen şu cihet muhakkaktır ki, Allah'ına ibadet etmek istiyen bir Müslüman, Kur'ânı Hakîymin bir kaç âyetini mükemmelen ezberliyebilir ve Kur'ânın İlâhî hükümlerine vâkıf olmak istiyenlerin de, mevcut tercüme ve tefsirlerden istiane eylemek suretiyle arzusuna erişmesi pek âlâ mümkündür. Kalbinde hakikî bir İslâm ve İbadet nuru parlayamamış, vicdanı paslanmış, kalbi ve idraki mühürlenmiş olanlara da hangi dilden tercümeler yapılsa onların ahkâmı Kur'âniyeye vukuf imkânının bulunmadığı yine Kur'ânı Mübînin beyanıyla sabittir.