COVID Enfeksiyonu Babadan Çocuğa Anksiyete Aktarabilir mi

Yeni Araştırma Şok Edici! Avustralya Florey Enstitüsü'nden (Melbourne) yeni çalışma (Nature Communications, 2025): Erkek farelere SARS-CoV-2 (COVID) enfekte edildi, sonra sağlıklı dişilerle çiftleştirildi.

Sonuçlar: -Enfekte babaların yavruları (hem erkek hem dişi) daha kaygılı davranışlar gösterdi.

- Özellikle dişi yavrularda hipokampus (duygu regülasyon merkezi) genlerinde belirgin değişiklikler.

- Kontrol grubu (enfekte olmayan babalar) yavrularında böyle bir etki yok! Mekanizma:

- COVID, babaların spermlerindeki belirli RNA moleküllerini değiştiriyor.

- Bu RNA'lar, beyin gelişimiyle ilgili genleri düzenliyor Epigenetik yollarla yavruya aktarılıyor.

Araştırmacılar uyarıyor:

- Henüz fare modeli; insanlarda doğrulanması lazım.

- Ama eğer benzer etki insanlarda da varsa, pandemi milyonlarca çocuğun ruh sağlığını etkileyebilir!

Pandemi zaten gençlerde mental sağlık ve eğitim sorunları yarattı.

Şimdi bir de nesiller arası epigenetik miras mı

Bilim COVID'in uzun vadeli etkilerini ortaya çıkarmaya devam ediyor.

**

Çinli Araştırmacılardan Önemli Bulgu!

Cancer Cell dergisinde (Temmuz 2025) yayımlanan çalışma (Prof. Hu Guohong liderliğinde, Çin Bilimler Akademisi):

Kemoterapi ilaçları (doxorubicin, cisplatin gibi) ana tümörü küçültürken, uzak organlardaki "uyuyan" kanser hücrelerini belirli ve özel durumlarda (dormant DTCs) uyandırabiliyor!

Nasıl oluyor

- Kemoterapi fibroblast hücrelerini "yaşlandırıyor" (senescence).

- Bu hücreler protein salgılayıp nötrofilleri aktive ediyor.

- Nötrofiller "NET" adlı ağlar oluşturuyor Akciğer ortamını değiştirip uyuyan hücreleri çoğalmaya teşvik edebiliyor.

- Meme kanseri modellerinde akciğere metastaz artması ihtimali doğabiliyor. Farelerde:

- Kemoterapi sonrası uyuyan hücreler uyanıp metastaz yapabiliyor.

- Ama senolitik ilaçlar (dasatinib + quercetin) eklenince bu uyanma önleniyor, metastaz baskılanıyor!

Bu, kemoterapinin "paradoksal" etkisi: Ana tümörü tedavi ederken nadir de olsa yayılımı hızlandırabiliyor.

Önemli notlar: - Bu fare çalışmaları; insanlarda doğrulanması lazım.

Bu çalışmadan kemoterapi kötüdür sonucu çıkarılamaz!

- Kemoterapi hâlâ kanser tedavisinin temel taşı ve faydası riskinden çok daha büyük olabiliyor, hekimler buna dikkatle karar veriyor.

- Ama relapse (tekrarlama) mekanizmasını açıklıyor, yeni kombinasyon tedavilere kapı açıyor (klinik denemeler başladı).

- Farelerde, belirli meme kanseri modellerinde ve belirli ilaçlarla, bazı durumlarda çevresel dokunun değişip uykudaki kanser hücrelerini uyandırabildiğini gösteriyor.