Milyonların hem yüreğine, hem beynine çakılan bu sözcükler ona ait:

- Dipten gelen dalga!

Yani, bu toprakları bin yıldır yurt edinmiş olanların çocukları! Yani, en olmaz denilen şartlarda "ayağa kalkanlar" ve muzaffer olmayı bilenler...

- Yani Türk milleti!

Tüm konuşmalarımızda, o umudun temsilcisiydi. Benim zaman zaman içine düştüğüm karamsarlıklara kesin bir kararlılıkla karşı çıkar, yakın tarihin, Kurtuluş Savaşı'nın en karanlık günlerinden örnekler verirdi. Yine böylesine karanlık düşüncelere savrulduğum bir akşamüstü, tesadüfen karşılaşmıştık.

İçimdeki sıkıntı, öfke karışımı "karanlık" yüzüme vurmuş olacak ki; kendine has tebessümüyle yumuşak biçimde paylamıştı:

- Tanzimat aydını ruhuna teslim olma!

Türk aydınının halktan bu denli uzak, bu denli kopuk olmasını, ülkenin sömürge konumuna düşmesinde başlıca etken olarak görüyordu. Bunu açıkça anlatıyordu da:

- Türk aydınlarının başka bir modele göre kendilerini şekillendirme olayı Tanzimat'tan bu yana var... Aydının yaşama biçiminden dünyaya bakışına kadar her şeyiyle, halkın her şeyi arasında mahiyet farkı doğdu... 19. yüzyılda yarı sömürgeleşmiş bütün dünya ülkelerinde Batı'nın ihraç ettiği kültür var ki ona ben "komprador kültür" diyorum, bu kültürle yetiştirilmiş aydın nesiller var ki, kendi bağlarından ayrı ve kopukturlar ve Batı'ya daha yakındırlar, mahiyetleri itibarıyla daha yakındırlar ve bunun için kendi halklarıyla aralarında çok ciddi mahiyet farkı vardır... Bu komprador kültürü içinde yetişmiş kişiler, o ülkelerdeki yabancı okullarda, azınlık okullarında, o dille tahsil yapılan okullarda yetiştirilirler ve o kültürün temsilciliğini yaparlar: yani işbirlikçilerdir...

- Ne kadar açık ve ne kadar acı değil mi

Biley taşına vurulmuş bıçağın parıltısı

O, bu ülkenin en güzide evlatlarından biri: Attila İlhan...

Ülkenin üzerinde estirilen "Atatürk ün istediği hatta vasiyet ettiği Batı medeniyetine dahil oluyoruz" laflarına da tüm açıklığıyla o yanıt veriyordu:

- Gazi için "çağdaşlaşma" esastır: Batı'dan ancak onu üst düzeye yükseltmiş olan metot ve düşünce alınabilir; fakat bileşim mutlaka "ulusal" olacaktır...

Bilgi Yayınevi'nden çıkan "Bir Millet Uyanıyor" dizisinin ilk kitabına yazdığı "Takdim" yazısında, Falih Rıfkı Atay'ın "Çankaya" isimli eserinden yaptığı şu alıntı bile tek başına, Attila İlhan'ın kimliğini, biley taşına vurulmuş bıçağın parıltısı gibi ışıldatmıyor mu: