Faiz neden enflasyon sonuçtur şeklinde özetlenebilecek Nas politikaları enflasyonu dramatik biçimde artırdı.

Öyle ki enflasyon uzunca bir süredir çift haneli sayılarda ve hem de inatçı biçimde.

Enflasyon kişilerin satın alma güçlerini zayıflatmaktadır.

Bireyler satın alma güçlerindeki erimeyi telafi etmek için tüketimlerini kısmaktadır.

Bu yönüyle bir tür harcama vergisidir. Hem de son derece adaletsiz bir vergi.

Çünkü enflasyon en çok kendi gelirlerini belirleme gücüne sahip olamayan yoksulların ve ücretlilerin satın alma gücünü eritmektedir.

Bu nedenle de gelir dağılımının bozulmasına neden olmaktadır.

Nasıl mı
Gelin bir bakalım.

VARLIKLI MIYIZ

Çeşitli mahsurlarına rağmen iktisadi büyüme, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) büyümesiyle ölçülmektedir.
Türk Lirası için hesaplanan GSYİH uluslararası karşılaştırma için dolara çevrilmektedir. Bu nedenle bu hesaplama sadece GSYİH büyümesinden değil, döviz kurlarındaki değişimden de etkilenmektedir.
AK Partinin 2011 yılında açıkladığı "Hedef 2023" programına göre 2023 yılında kişi başına milli gelir 25 bin dolar olacaktı.

Partili memurlar utanmadılar bu hedefi 10. Kalkınma Planında Türkiye'nin hedefi olarak gösterdiler (s. 27, par.120).

Geleceğin gelmek gibi bir özelliği vardır.

Yaşayanlarımıza 2023 yılını da görmek nasip oldu.

Tabii ki hedef tutmadı.

Çünkü AK parti iktidarları son yıllarda son derece yanlış iktisat politikalarına sahip çıktı.
Bu da sosyal refaha büyük zarar verdi.

Şekil 1'de 2017-2024 yılları arasındaki ABD doları cinsinden GSYİH gelişmeleri gösterilmektedir.

İç ve dış gelişmelerden kaynaklar nedeniyle Türkiye'de 2018 yılından itibaren kur şokları yaşanmaya başlandı.

Bu da dolar cinsinden GSYİH'nın düşmesine neden oldu.

Sonra Merkez Bankası bir akıl geliştirdi ve rezerv satarak piyasada belirlenmesi gereken kurları baskılamaya başladı.

2021 yılında hem TL cinsinden GSYİH potansiyelin üzerinde büyüdü hem de dolar kuru baskılandı.
Bu iki etki nedeniyle 2020 yılında dolar cinsinden 8 bin 614 olan kişi başı milli gelir 2024 yılında 15 bin 453 dolara çıktı.

Ne kadar güzel değil mi

Bu istatistiğe göre 5 yıl içerisinde neredeyse 2 kata yakın büyümüşüz.
İşte bu her zaman öyle olmuyor nur yüzlüm.

Neden mi
Devam edelim.

Nas politikalarını Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati Heterodoks olarak nitelendirmişti.

Enflasyon parasal bir olgudur, parasal genişleme enflasyona neden olur diyen Ortodoks yaklaşımına karşı olarak.

Mehmet Şimşek 2023 Haziran'ında bakanlık koltuğuna oturur oturmaz, Nas politikalarının irrasyonel olduğunu ve rasyonel politikalarına dönüleceğini açıkladı.

Ama ortaya derli toplu bir "ekonomi programı" koyamadı.

Görünen o ki rasyonel politikaların gereğini yerine getirecek yapısal reformları yapmaya değil, anmaya bile gücü yok.

Nereden buldun, kamu ihaleleri ve servet vergisi alanlarında reform yapmaya yönelik bir mesajı yok.

Türkiye, hukukun üstünlüğü, yolsuzluk, sefalet, ifade özgürlüğü ve benzeri bir sürü uluslar arası ölçümlerde son derece olumsuz notlar oluyor.

Bakan Şimşek'in bu ölçümlerde Türkiye'nin görünümünü pozitife çevirecek yapısal reformlar konusunda ne edecek sözü ne de bu reformları yapacak bir gücünün olduğunu göremiyoruz maalesef.

Kendisinden beklenen yurtdışından sıcak para getirmesi ve rezervleri artırmasıdır.

Yatırımcılarla yaptığı toplantılarda bunu yapmaya çalışıyor aslında.

Ama 19 Mart İBB operasyonu gibi bir gelişme, Şimşek'in tüm çabalarını yerle bir ediyor.

Şimşek'in enflasyonu düşürmek için görünen iki temel aracı var aslında.

Politika faizini yüksek seviyelerde tutmak ve ücretliler üzerinden talebi baskılamak.

Yapılamayan yapısal reformlar nedeniyle enflasyon ve dolayısıyla faizler düşürülemiyor.

İş dünyası yüksek enflasyon ve yüksek reel faizler nedeniyle isyan ediyor.

Konkordatolar ve iflaslar peş peşe geliyor.

Haklılar.

Yüksek faiz şık bir tedbirdir. İki yıl boyunca uygulanmaz.

Önce faiz artırılır, peşi sıra yapılan yapısal reformların da katkısıyla enflasyon hızla düşürülür.

Tabii ki faiz de peşinden hızla düşer.

2001 krizinden sonra uygulamaya konulan "Güçlü Ekonomiye Geçiş Programıyla" Türkiye bunu başardı.
3 yıl içerisinde 9 civarında bir enflasyon ve büyüme hızı yakalandı.

Çünkü program, liyakatli bir bürokrat kadro tarafından yazıldı ve güçlü bir siyasi destek aldı.

Bugünlerde böyle bir gerçeklik yok maalesef.

Bu nedenle enflasyon vergisi hepimizi ezip geçiyor.