Uçak imalatlarındaki gecikmeler, parça tedarikçilerinin imalat hızlarına yetişememesi, motor imalatçılarından birindeki ciddi sorunlar hızla büyüyen havayolu şirketlerini zora soktu. Yaz ayları için havayollarının yaptığı planlar şimdiden alt üst oldu. Yeni hatlar açılması da zorlaştı. Hal böyle olunca uçak biletlerinin fiyatlarına zam gelmesi bekleniyor.

HAVAYOLU sektörü için parlak bir yaz sezonu beklenmiyor. Yeterince hızlı uçak teslimi yapılamayan sektörde bilet fiyatları da hızla yükselecek.

Şirketler yeni uçuş rotaları için yaptıkları planları değiştirmeye başladılar. Kârlılığı yüksek hatlarda bile uçuş sayıları kolay kolay artmayacak. Yani neredeyse geçen yaz belirlenen frekanslarda kalmaya çalışılacak. Havayolu şirketlerinin büyüme hızları düşecek, gelirlerinde kayıplar meydana gelecek.

Yükselen bilet fiyatları ile birlikte Business yolcu sayısında da düşüşler görüleceği söyleniyor. Bu durumda kabinde premium sınıfı olan şirketler daha rahat edecek. Business fiyatından kaçanlar ara sınıfı dolduracak.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

SORUN BOEING'LE TIRMANDI

- Boeing'deki üretim sıkıntıları, daha yüksek uçak biletlerine ve yolcuların seçebileceği daha az uçuşa yol açacak gibi görünüyor. Havacılık devi, üretim ve diğer operasyonel kusurların ele alınması da dahil olmak üzere, Alaska Airlines uçuşunda 5 Ocak'ta yaşanan (kapı tıkacının uçuş sırasında yanlış montaj nedeniyle kopması) acil durumun etkileriyle uğraşırken üretimde gecikmeler giderek artıyor. Bu, başta United Airlines ve Southwest Air Lines gibi taşıyıcıların uçak teslimatlarını geciktiriyor. Elbette Avrupalı havayolu şirketlerinden büyük sipariş paketleri olanlar zorlanmaya başladı. Örneğin düşük maliyetli taşıcı Ryanair şimdiden ne yapacağını bilemez hale geldi. Hem Amerikalı hem de Avrupalı havayolu şirketleri, Boeing'i ayrı ayrı toplantı yapmaya davet ettiler.

Öte yandan Boeing'deki montaj ve imalat hataları şirketin CEO'su David Calhoun'un başını yedi. Calhoun 2024 sonunda görevi bırakacak.

Boeing verileri şubat sonu itibarıyla 737 Max uçağı için yaklaşık 4 bin 800 siparişin birikmiş olduğunu gösteriyor. Bunlara American Airlines tarafından satın alınan 71 adet 737 Max uçağı, Delta Air Lines için 100, Ryanair için 219, Southwest için 483 ve United için 349 uçak dahil. Beklenen teslimat tarihleri belirtilmedi. Uçak üreticisi yılın ilk iki ayında toplam 42 adet 737 Max uçağını teslim edebildi. Bu arada özellikle Airbus'ın 320 ailesinin neo serisine ve A350-900 ve ultra uzun menzilli 1000 serisine olan siparişler katlamaya başladı.

KÖTÜ HABER

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

- Atmosfer Araştırma Grubu'ndan havayolu analisti Henry Harteveldt, CBS MoneyWatch'a şöyle konuştu: "Mesele havayolu şirketlerinin uçuşları kesmek zorunda kalması değil; sorun yaz için portföylerine umdukları kadar yeni uçuş ekleyemeyecekler. Bu, tüketiciler ve havayolları için hayal kırıklığı yaratan bir haber. Tüketicilerin daha fazla uçuşu olmayabilir ve havayolları da daha fazla uçuş sunup daha fazla para kazanamayabilir. Bu, havayolları ve gezginler için bir kaybet durumudur."

Harteveldt'e göre jet teslimatlarında bir gecikme olmasa bile güçlü tüketici talebi bilet fiyatlarını artırabilir. Ancak azalan uçak üretim kapasitesi ve yüksek yakıt maliyetlerinin, uçuş maliyeti üzerinde daha da yukarı yönlü bir baskı oluşturması bekleniyor.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Harteveldt, "Havayolu şirketleri yaz aylarında talebin iyi göründüğünü ima ediyor ve bu bana göre uçak biletlerinin yine de daha yüksek olacağını gösteriyor" dedi.

"Fakat açıkçası, bir havayolu şirketi sahip olmayı umduğu tüm uçaklara sahip değilse ve bu nedenle tüm uçuşları tam kapasiteyle gerçekleştiremiyorsa, uçak biletlerinin fiyatları normalden daha yüksek olma ihtimali vardır" diye devam etti.

KARGAŞAYA SÜRÜKLENİYOR

- Havayolu endüstrisine danışmanlık hizmetleri veren RW Mann Company'den Robert Mann ise uçak üretimindeki sorunların havayolu şirketlerinin iş ve kapasite planlarını yılın ikinci yarısının çoğunda kargaşaya sürüklediğini söyledi. Mann, "Bu, kaçınılmaz olarak havayolunun daha önce belirttiğinin aksine yılın ikinci yarısında daha az kapasite anlamına gelecektir. Kapasitede bu şekilde ani bir azalma, bazı yüksek fiyatlara yol açacaktır" dedi.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Uçmanın ne kadar güvenli olduğuna dair kamuoyu algısı, havayolları ve hava yolculuğu endüstrisi için çok önemlidir. Havayolları için en kötü durumda, Boeing'in sıkıntıları bazı yolcuların algılanan riskler nedeniyle uçak yolculuğundan geri çekilmesine yol açabilir.

NOT: Bu yazıda CBS News'den yararlanılmıştır.

PRATT MOTOR SORUNU UZUYOR

- Airbus kanadında ise PratWhitney motorlardan kaynaklanan büyük sorun havayollarını zora soktu. Birçok havayolu şirketinde PrattWhitney PW1100G motorları yüzünden Airbus 320-321 neo ailesinden onlarca uçak yerde yatıyor. Airbus dar gövde, tek koridorlu 320 ailesinden neo, yani yeni nesil uçakları seçen havayolu şirketleri ciddi sorunlar yaşamaya başladı. Onlarca uçak topraklandı. Yani yerde duruyor. Türk Hava Yolları da bu tür uçaklardan 20'den fazlasını işletemiyor. Gerçi PW'den tazminat alınıyor ama elbette işletilerek elde edilecek gelirin çok altında bir tazminat bu. Dünya çapında 300 den fazla Airbus dar gövde neo ailesi yerde. Ayrıca PrattWhitney'deki sorun hem Airbus hem de Embraer ailesinin bölgesel jetleri de etkiledi. Hatta birçok havayolu şirketi yeni bölgesel jet siparişini iptal etti ya da erteledi. Bu motorlarla ilgili olarak son 5-6 yıldır toz metal kontaminasyonu (bulaşma) nedeniyle kalıcı sorunlar rapor edilmişti.