Terörsüz Türkiye sürecinin deklare edildiği 2024 Ekim ayından bu yana farklı alanlarda önemli mesafeler kat edildi. Güvenlik, hukuk ve istihbari mekanizmaların en küçük ayrıntısına kadar koordine ettiği sürecin kurumlar arası eşgüdümle devam ediyor olması, sürecin başarılı biçimde nihayete erdirilmesi açısından oldukça önemli. Bu bağlamda önümüzdeki en kritik aşama, Suriye'nin kuzeyinde terör örgütü YPG'nin (SDG) silahları bırakması ve 10 Mart mutabakatına istinaden entegrasyonu tahkim edecek adımlar atması.

Son günlerde hem İlham Ahmed hem de Mazlum Abdi'nin yaptığı açıklamalara bakıldığında, tarafların entegrasyon kavramından anladıklarında bir farklılık olduğu gözüküyor. Olağan şartlarda, entegrasyon üzerinden ortaya çıkan beklenti, SDG'nin silah bırakması ve kademeli bir biçimde Suriye ordusuna katılımı. Diğer beklenti ise Suriye'nin bütünlüğüne aykırı olabilecek herhangi bir maksimalist talebin söz konusu olmaması.

Son dönemde İsrail'e müzahir Dürzilerin otonomi talebi ve Süveyda bölgesindeki tedhiş hareketleri, Suriye'nin bütünlüğü ile ilgili yeni bir tartışmaya neden oldu. Şam yönetiminin bölgeye müdahil olması ve akabinde İsrail'in hava saldırıları ile Suriye'nin egemenliğini tehdit etmesi, bölgenin istikrarsızlaştırılması adına kritik bir adımdı. Devamında, uzun süredir İsrail'in YPG'yi himaye etme ve otonomi talebi noktasındaki teşviki, kırılganlıkları daha da fazla artırdı.

Suriye'nin bütünlüğü ve geleceği ile ilgili risk alanları yoğunlaşınca, SDG'nin 10 Mart mutabakatına yönelik esnek bir tutum takındığı açık. Özellikle güvenlik gerekçe gösterilerek silahların bırakılmaması ve buna ek olarak ademi merkeziyetçilik talebi, işleri zorlaştırmaktadır. Türkiye'nin de kararlı biçimde Suriye'nin bütünlüğünden yana olan tavrı ve ABD'nin Barrack üzerinden işlettiği diplomasi trafiğine bakıldığında yakın dönemde SDG'ye yönelik operasyon ihtimallerinin arttığı görülmektedir.

İSRAİL'İN SINIRLANDIRILMASIDürziler üzerinden başlayan ve SDG ile devam eden İsrail'in adımları, bölgenin istikrarı açısından en büyük tehdit. Fakat Türkiye'nin Suriye'nin bütünlüğü ve terörsüz Türkiye'ye yönelik her türlü engeli aşma noktasındaki kararlılığı, SDG açısından kuvvetli bir tazyik. Bir diğer tazyik de İsrail ile ilgili. Son dönemde İsrail'in uluslararası alanda Gazze üzerinden ciddi bir eleştiriye muhatap olması ve dolaylı da olsa yeni engellerle karşılaşma ihtimali, Suriye sahasındaki operasyonel etkisini azaltabilir.

Son haftalarda İsrail'e yönelik baskılara bakıldığında, artan bir yoğunluktan bahsedilebilir. Özellikle Temmuz ayının ortasında, İsrail'in askeri destek kanallarını kesmeyi hedefleyen Lahey Grubu'nun aldığı kararlar bu süreçte önemli. Uluslararası hukuka uyulması ve İsrail'in sınırlandırılmasını hedefleyen bu bildiriye Türkiye'nin de imza atması, İsrail'e karşı oluşan küresel blokun artırılması adına önemli.

Diğer yandan Batı'da kurumsal düzlemde var olan İsrail desteği de önemli ölçüde aşınmış durumda. Hükümetlere yönelik protestoların da artması ile farklı bir hal alan İsrail sorunu, Batı'daki önemli devletlerin kararları ile başka bir evreye geçmek üzere. Özellikle Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un Filistin'i tanıyacaklarını açıklaması, İsrail'de ciddi bir tedirginliğe yol açtığı gibi Batılı devletler nezdinde de farklı bir tutum alınması gerektiğine dair beklentiyi artırdı.