İç savaşlardan sonra âdil, kapsayıcı ve istikrarlı bir düzen kurulamazsa, birikmiş kin ve intikam duyguları daha da vahşileşmiş olarak yeniden patlak verebilir. Suriye, böyle bir felaket ihtimaliyle karşı karşıya

6 Mart akşamı, Lazkiye'deki Beyt Ânâ köyü sakinlerinin aranan bir şüpheliyi güvenlik güçlerine vermemesi üzerine başlayan olaylar Tartus'a da yayılarak yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği vahim çatışmalara dönüştü.

Çatışma, Şara hükümetinin güvenlik güçleriyle Esad rejiminden kalan silahlı unsurlar arasında yaşanıyor. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, güvenlik güçlerinin 10'larca Arap Aleviyi infaz ettiğini bildirdi. Ölü sayısı 1000'i buldu.

İki açıdan bakmalıyız; biri HTŞ çatısı altında da bulunan "cihatçı" unsurlar Öbürü despotik iktidarı kaybetmenin öfkesini yaşayan eski Baas ordusuna mensup silahlı unsurlar.

MEZHEP SORUNU

Şara hükümetinin uluslararası kabul görmesinin sebebi, ılımlı dili ve davranışlarıydı. Kıyafet değiştirmesi de böyle bir mesajdı.

Şara'nın şu sözleri önemliydi ve ben de altını çizmiştim:

"Bu mezhepler yüzlerce yıldır bu bölgede bir arada yaşıyor ve kimsenin onları ortadan kaldırmaya hakkı yok Suriye, tek bir yöneticinin keyfi kararlar aldığı bir yönetim sistemini değil, kurumsal bir yönetim sistemini hak ediyor." (6 Aralık 2024)

21 yüzyılda Orta Çağın mezhep kavgalarından kurtulamamış tek coğrafya, maalesef İslam dünyasıdır. Tarihte Sünni mezhepler arasında bile kanlı kavgalar olmuştu. Hâlâ Afganistan'da, Pakistan'da ve Orta Doğu'da bu taassup eskisine göre azalsa da önemli ölçüde devam ediyor.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, Şara hükümeti için "sadece bir grup selefi ve cihatçıların kontrol ettiği bir yapıdır" diye konuştu. (2 Mart 2025)

İsrail "selefi ve cihatçı" bir Suriye rejimi görmek istiyor! Niyesi, belli.

Şara, HTŞ çatısı altındaki ve dışındaki "selefi ve cihatçı" grupları kesin itaat altına almalı, Alevilere saldırıları şiddetle cezalandırmalıdır.

HTŞ hükümetinin 17 Aralık'ta Lazkiye'ye Vali atadığı selefi militan Hasan Soufan'ı ve benzerlerini görevden almak ilk adım olmalı.

Cumhurbaşkanı Şara, taban tutma ihtiyacı ile kapsayıcı olma zaruretini bağdaştırabilmelidir.

ESKİ BAAS FAKTÖRÜ

Alevilerin HTŞ iktidarından tedirgin olmaları tabiidir. HTŞ'nin geçmişi bilindiği gibi içindeki aşırı unsurlar da vardır. Şara hükümeti henüz Nusayrilere ve Dürzilere güven verememiştir. Kanlı olaylardan yaklaşık üç ay önce BBC, Lazkiye'de Alevilerle mülakat yapmış, maruz kaldıkları saldırıları örneklerle ortaya koymuştu. Aleviler korku içinde yaşıyorlar. (17 Aralık 2024)

Diğer yanda, Şara hükümetinin başarısızlığa uğramasını ve Suriye'nin tekrar kaosa sürüklenmesini isteyenler, yangını körüklüyorlar. Baas'ın vurucu gücünü oluşturan unsurların Lazkiye'de kurdukları "Sahil Kalkanı Tugayı"