Kurumlara güven sorunu

TÜİK'e göre enflasyon haziran ayında aylık yüzde 4.94 artarken, yıllık bazda yüzde 78.62 artmış! Fakat bağımsız araştırma grubu ENAG'a göre aylık enflasyon yüzde 8.31, yıllık enflasyon yüzde 175.55'tir!Hangisine inanacağızVatandaşların, piyasanın ve uluslararası yatırımcıların zihninde böyle ciddi sorular var. Türkiye'nin önündeki en büyük sorunlardan biri budur: Türkiye'nin yüzlerce yıllık bilimsel ve kurumsal birikiminin son 6-7 yılda ağır surette aşınması, güven kaybıTÜİK'in maruz kaldığı atama operasyonlar, Merkez Bankası'nın bağımsızlığının kaldırılması, hemen tüm kamu kurullarındaki liyakat kaybı çok ciddi sorunlardır, düzeltilmesi de kolay değildir.Kurumlara ve verilere güven sarsılması, yatırımları kaçırdığı gibi, bizatihi iktidarın kendisi de bu yüzden bir türlü isabetli öngörü yapamıyor, öngörüleri çok defa yanlış çıkıyor.KURUMLAR NASIL AŞINDITürkiye orta gelişmişlikte bir toplum. Böyle toplumlarda kurumların önemi gereken ilgiyi görmüyor. Particilik, karizmatik liderler ve ideolojiler ağır basıyor.Halbuki kurumların önemini dünya biliyor.Moody's adlı derecelendirme kuruluşu, 2014 yılında Türkiye'yi "yatırım yapılabilir ülke" ilan etmişti. (5 Kasım 2014)Bu; 2001 yılında kurumları güçlendiren Kemal Derviş reformlarıyla, AK Parti'nin AB sürecindeki reformlarının Türkiye'yi yükselttiği iyi bir seviyenin ifadesiydi: Moody's, dış açık sorunlarına dikkat çekmekle beraber "kurumsal güçlülük konusunda Türkiye diğer ülkelere bakıldığında daha iyi bir performans sergiliyor" diye yazmıştı.Ülkeye dış yatırım yağıyordu, kişi başı gelirimiz 12 bin dolara ulaşmıştıSonra adım adım otoriterleşmeMoody's 2017 yılında "Türkiye'nin kurumsal gücündeki erozyon devam ediyor" diye yazarak notu düşürdü. (18 Mart 2017)Türkiye Nisan 2017 referandumunda CB sistemini kabul ettiMoody's 2018'de Türkiye'nin kredi notu'nu "Ba1"den "Ba2"ye düşürdü. (8 Mart 2018) Moody's bu açıklamasında, "kurumların direncindeki düşüş, parasal politikanın etkinliğindeki ilave aşınma ve yapısal reformlardaki ek gecikmelere" dikkat çekiyordu DIŞ GÜÇLERMoody's Türkiye'ye düşman bir 'dış güç' mü Ama 2014'e kadar hep olumlu derecelendirme yapmıştı; diğer kuruluşlarla beraber.Üstelik derecelendirme kuruluşları, 2012'den itibaren hep "dış açık" uyarısında bulundular; hükümet bunu dikkate alsaydı bugünkü döviz sorunları olur muyduDahası, Moody's raporunda, mesela, yerel mahkemenin Anayasa Mahkemesi kararını uygulamayı reddetmesi, not düşürme gerekçeleri arasında yer alıyordu; hukuk devletinde böyle bir şey olabilir miydiAma 2022 yılında iktidar, AYM kararına uymayı reddeden bir yargıcı terfi