Cumhurbaşkanı Erdoğan, liberal demokrasinin eski itibarını kaybettiğini söyledi. Doğru; dünya ve biz böyle bir süreçten geçiyoruz.

Türkiye'de de olaylar ve davranışlar artık parti çekişmeleri anlamındaki "siyaset"in ötesine geçti. Temel tartışma konularımız hak ve hürriyetler, yargının ve kamu kurumlarının siyasallaşması sorunlarıdır.

Bu durumda, liberal demokrasi değilse, hangi demokrasi

Demokrasi 'halk yönetimi' demek olduğu için, otoriter rejimleri de kapsayabilir. Mesela kuvvetler birliğine dayalı bir demokrasi!.

Demokrasi kavramının muğlaklığı, Jacob Talmon'ın "The Origins of Totalitarian Democracy" (1952) adlı eserinden beri siyaset biliminin önemli konularından biridir. Jakobenlerin fikir babası J.J. Raousseau'nun kuvvetler birliği teorisinden yola çıkan otoriter rejimler

Nitekim "halk demokrasisi" denilerek totaliter rejimler de kurulmuştur.

Zamanımızda gelişen popülist hareketler karşısında "hangi demokrasi" hayati derecede önemli bir sorudur. Kuvvetler ayrılığını esas alan liberal demokrasiyi küçümseyenler "nasıl bir demokrasi" tanımı yapıyorlar Bunu söylemiyorlar

Liberal demokrasiyi karşı uçlardaki modellerden hareketle tanımlamak yararlı olacak.

Evvela, 'total' Alman hukukçusu Karl Schmidtt "Düşman ceza hukuku" kavramının baş teorisyeni

Evet, siyasetin temelinde iktidar mücadelesi vardır. Demokraside hukukla sınırlanan bu rekabeti, Karl Schmidtt (1888-1985) "dost-düşman çatışması" olarak tanımladı. Yargının ve devlet kurumlarının tarafsızlığını reddeden ve "total devlet" kavramını savunan Schmidt'e göre, "siyasal" olan, "hukuki" olandan üstündür:

"Siyasal'ı oluşturan, düşmanlık ilişkisidir Hiçbir kanun onu bağlamaz. Siyasal, hukuktan önce gelir Önemli alanların tarafsızlık ve depolitizasyonuna karşı, potansiyel olarak total devlet bütün alanları kucaklar" (Chantel Mouffe, Carl Schmitt'in Meydan Okuması, İletişim yay. s. 20-21)

İktidarların muhalefetleri "düşman" görmeleri ve hukuk, din, eğitim, kütür, medya alanlarını bile kendi ideolojileri yönünde "siyasallaştırmaları" bu teorinin örnekleridir. En aşırısı, hakimlerin Führer'e sadakat yemini ettiği Nazi Almanya'sıdır. (Bkz. William Shirer, Nazi İmparatorluğu, cilt I, s.425-434)

Öbür uçta Lenin, liberal demokrasiyi "burjuva diktatörlüğü" olarak suçladı, kurduğu rejimi şöyle tanımladı:

"Proletarya diktatörlüğü, dogrudan dogruya zora ve herhangi bir yasa ile sınırlandırılmamaya dayanan yöntemdir." (Burjuva Demokrasisi ve Proletarya Diktatörlüğü, s. 113)

Bunun teorisini Bolşevik hukuk profesörü Andrei Vişinski yaptı:

"Hukuk, egemen sınıfın iradesini ifade eden davranış kurallarının toplamı ve devlet otoritesi tarafından onaylanan toplumsal yaşamın gelenekleri ve kurallarıdır."

Böyle olunca, hakim ve savcının işi, "hukukla sınırlanmayan ve kuvvete dayanan proletarya diktatörlüğüne destek vermek"