Ahmet Battal: "Bediüzzaman'ın şu cümlelerini izah eder misiniz

"İmanın yeri kalbdir; dimağ ise oluyor ma'kes-i nur-u iman. Bazen de mücahiddir, bazen süpürgecidir. Dimağda vesveseler, hem pek çok ihtimaller kalb içine girmese, sarsılmaz iman, vicdan. Yoksa bazıların zannınca iman dimağda olsa; ruh-u iman olan hakkalyakîne, ihtimalat-ı kesîre olur birer hasm-ı bîeman. Kalb ile vicdan, mahall-i iman. Hads ile ilham, delil-i iman. Bir hiss-i sâdis; tarîk-ı iman... Fikr ile dimağ, bekçi-i iman."1

İç İçe Geçmiş Cümleler

Bu bölümde cümleler iç içe geçmiş, hakikatleri şaha kaldırmıştır. Her bir hakikat bir cümleden taşıyor evc-i alaya uçuyor. Evc-i aladan gelen her bir mâna bir cümlenin koynunda saklanıyor, kendi okuyucusunu ve tefekkür edicisini bekliyor.

Edebiyat harika! Belağat emsalsiz! Cümleler veciz mi veciz! Hakikatler eşsiz mi eşsiz! Mana uçsuz bucaksız bir deniz!

Bu kadar derin mâna, bu kadar dipsiz derinlik, bu kadar uçsuz bir umman ancak bu cümlelerle ifade edilebilir. Ve ancak bu kadar veciz söz söylenebilir.

İnsanı endamına hayran bırakıyor! Rahmet yağsın Üstadım sana!

İman ve Dimağ

"İmanın yeri kalptir." Dimağ ise, iman nurunun yansıdığı yer oluyor. Dimağ bazen cihad eder, çalışır, didinir, hakikatleri bulur ve kalbe getirir. Bu anda genelde dimağ süpürgecidir. Olmadık yerlerden hakikat pırıltıları bulur, alır, kalbe getirir.

Dimağda vesveseler de olur. Vesveselerle pek çok ihtimaller sıra sıra dizilir. Bu ihtimaller kalbe girerse imanı sarsar. Dimağ bu ihtimallerden hakikat olanı bulur, çıkarır ve kalbe koyar. Yoksa ihtimallerle iman sarsılır. Dimağ istikamette olmazsa vicdan da pusulasını kaybeder.

Dimağ imanî bilgileri ölçer, tartar. Ve doğru ise kalbe gönderir. Fakat iman dimağda değildir. Eğer dimağda olsa, her bir ihtimal birer amansız düşman kesilir imanın ruhu olan hakkalayakîne. Yani iman dimağda olsa insan hakkalyakîni bulamaz, araştırıp bulacağım derken sapıtır.

Çünkü her bir ihtimal dimağın aklını başından alır, dimağ her bir ihtimalin peşine takılır gider. Doğru bilgiden uzaklaşır. Hakkalyakîni bulamaz.