Devlet-i Aliyye-i Osmâniye şer'i bir devlettir. Bu tespit, araştırmacıların adlandırmasından ziyade devleti kuran erkin düşüncesidir ve bu düşüncenin etrafında bir devlet teşkilatının oluşturulduğu görülmektedir. Gerek devlet teşkilatlanması, gerek dini kurumlar gerekse padişahlığa namzed şehzadelerin yetiştirilmesinde takip edilen metot bunun sadece bir iddia değil, fiiliyata dökülen bir realite olduğunu göstermektedir. Devlet-i Aliyye-i Osmâniye'nin son padişahlarından Sultan Vahideddin (VI. Mehmed, 1861-1926), devletin Muhammed Aleyhisselam'ın Medine'de kurduğu İslâm devletinin devamı olduğunu, özellikle Yavuz Sultan Selim Han'dan sonra bunun böyle bilinmesi gerektiğini şöyle ifade etmektedir: "Ceddim Osmangazi'den Selim-i evvele kadar Devlet-i Osmaniye namıyla bir Türk saltanatı var idi. Selim-i evvelden sonra ise bu saltanat, hilafetin inzimamıyla saltanat-ı Muhammediye haline gelmiştir". pushfn('ads'); Devlet-i Aliyye-i Osmâniye'nin Yavuz Sultan Selim Han devrinde hilafeti uhdesine almasından sonra "halife" unvanı ile birlikte "Hâdimü'l-Harameyn" yahud "Hâdimü'l-Haremeyni'ş-şerîfeyn" unvanlarının kullanılması, Mekke, Medine ve Kudüs gibi mübarek beldelerin de hizmetlerini yürütmekle görevli olarak en üst düzey dinî otorite haline gelmesi hasebiyle tam manasıyla dinî bir devlet haline gelmiştir. Böyle bir devleti yönetecek namzetlerin yetişmesinde dinî terbiyenin önemli bir yer tutması tabiidir. Daha küçük yaşlarda ilim ehliyle hemhal olan yönetici namzetlerinin, ilerleyen yaşlarda hemen yakınlarında ilim ehlini ve tasavvuf erbabını bulundurması da gayet tabiidir. Osman Gâzi ve Orhan Gâzi'ye yol gösteren Şeyh Edebâlî ve Dursun Fâkih; Yıldırım Bâyezid Han'a Bursa Kadısı Koca Mahmud, Muhammed Cezeri, Molla Rüstem; Sultan Mehmed Çelebi'ye Emir Sultan, Molla Fenâri, Koca Mahmud Çelebi, İmâmüddin Ali Çelebi, Ahmed bin Muhammed Cezerî; Sultan II. Murad'a Hacı Bayram-ı Veli; Fatih Sultan Mehmed Han'a Molla Ayas, Molla Gürânî, Akşemseddin (Mehmed Şemseddin), Hocazâde Müslihiddin Mustafa, Hatibzâde Mehmed, Molla Sirâceddin ve Abdülkadir Efendi; Sultan II. Bâyezid'a Hatib Kasım ve Ataullah Efendi; Yavuz Sultan Selim Han'a Mevlana Abdülhalim Efendi, Taşköprülü Müslihiddin Mustafa Efendi, Zenbilli Ali Efendi, Sünbül Sinan Efendi; Kânûnî Sultan Süleyman Han'a Evhadoğlu Hayreddin Efendi, Merkez Efendi Hazretleri, İbni Kemal, Ebussuud Efendi; Sultan II. Selim'e Cafer Efendi, Halimi Efendi, Ataullah Efendi; Sultan III.