Sevgili Hürriyet okurları... Günümüzde artık psikolojik problemler, multidisipliner yani çoklu yaklaşımla değişik yöntemlerle tedavi ediliyor.

Bu nedenle birçok klinik ve hastane artık psikolojik problemlere ilaçla değil kognitif yani bilişsel tedaviler veya bütünsel yaklaşımlar ile çoklu tedavi süreçleriyle destek oluyorlar. Ben de bu hafta bu konuyu The APNC Global Kliniği Koordinatörü Abdullah Gündüz ile konuştum. Ben sordum o merak edilenleri yanıtladı.

Şenol Kalyoncu-Abdullah Gündüz

Nedir bu bütüncül yaklaşımlar

Bütüncül yaklaşımda ruh sağlığı sorunlarını biyolojik–psikolojik–sosyal eksende birlikte ele alıyoruz. Psikiyatri ve psikoloji ekiplerimiz; endokrinoloji, gastroenteroloji, beslenme ve uyku hijyeni ile koordineli çalışır. Hedefimiz 'tek dosya–tek plan–tek koordinasyon'dur; semptomları hafifletirken kök nedenlere de müdahale etmek.

Hangi hastalıklara bütüncül yaklaşıyorsunuz

DEHB (Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) şüphesi olan çocuk–ergen–yetişkinler; OSB (Otizm spektrum bozukluğu) değerlendirmesi gerektiren bireyler; anksiyete, depresyon, Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), travma, duygudurum bozuklukları; yeme ve uyku sorunları yaşayanlar; ruhsal belirtileri tıbbi/metabolik zeminle birlikte yönetmek isteyen herkes.

Hasta size başvurduğunda randevu ve tedavi süreci nasıl ilerliyor

Ön görüşme sonrası değerlendirme ve test oturumları planlanır; uygun müdahale protokolü (BDT/EMDR/ATTENTIONER/PEERS/SOBECE vb.) ve gerekli konsültasyonlar organize edilir. Tedavi planı onaylandıktan sonra periyodik takip ve ara raporlarla ilerleme izlenir.

DEHB (Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) değerlendirme ve izlem adımları neler

7 madde ile yanıtlayabilirim. 1-Klinik görüşme ve gelişimsel öykü + ebeveyn/öğretmen ölçekleri (örn. Conners, SNAP-IV). 2-Nesnel dikkat ölçümü: MOXO d‑CPT (dikkat, zamanlama, dürtüsellik, hiperaktivite indeksleri); gerektiğinde CPT‑3/IVA‑2 gibi testler. 3- Eş tanılar: Anksiyete/depresyon taramaları; öğrenme güçlüğü ve yürütücü işlevler için nöropsikolojik profil. 4-Beden tarafı: Uyku, beslenme, tiroid-glukoz regülasyonu, bağırsak-beyin ekseni açısından gerekli konsültasyonlar. 5- Müdahale: Psikoeğitim + davranışsal plan + okul iş birliği; gereğinde psikiyatrik ilaç düzenlemesi. 6-Bilişsel egzersiz: ATTENTIONER protokolü ile dikkat kontrolü, seçici dikkat ve çalışma belleği eğitimi. 7-İzlem: MOXO ve işlevsel göstergelerle tedavi yanıtının tekrar ölçümü.

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) değerlendirme ve destek süreçleri nasıl oluyor

Değerlendirmede uluslararası geçerli araçlardan yararlanılıyor. ADOS‑2 (gözlem temelli), ADI‑R (ebeveyn görüşmesi), CARS‑2 ve SRS‑2 (şiddet/sosyal yanıt), uyumsal işlevsellik için Vineland‑3. Bilişsel profil için WISC‑V vb. ölçekler uygulanabilir. Müdahalede bireyselleştirilmiş yapılandırılmış programlar (ör. TEACCH ilkeleri, ABA temelli yaklaşımlar) ile sosyal beceri eğitimlerini kombine edilebilir. Yaşa ve ihtiyaca göre PEERS (ergen–yetişkin sosyal beceri programı) ve SOBECE (Sosyal Beceri Eğitimi) protokolleri uygulanabilir. Aile eğitimi ve okul iş birliği zorunlu bileşenlerdir.