İran'da geçen hafta yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde 4 adayın hiç birisinin de yüzde 50'yi geçememesi yüzünden; bugün, (Milâdî, 5 Temmuz 2024, -İran'da uygulanan Hicrî -Şemsî takvimle,-15 Tir 1404- Cuma), ikinci merhalesi yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçiminde, geçen haftaki seçimde en yüksek oy alan Mes'ûd Pizişkiyan ile Saîd Celilî rekabet edecekler.

Birisi Mes'ûd, diğeri, Saîd; ikisi de aynı mânâ kökünden gelen isimlerden..

('Pizişkian' ismine bakarak, bizim toplumumuzda, onun ermeni olduğu sanıldığından, tekrarlayalım ki, Farsçadaki 'yan' eki, Türkçede çoğul eki olan 'ler-lar..' mânâsına gelir; 'Pizişkian', doktorgiller' gibi ve Ermeniceye de Farsçadan geçmedir.)

Mes'ûd Pizişkian, kalp cerrahı olan bir doktordur ve geçmiş yıllarda İran (İslâmî Şûrâ) Meclisi'nde, Tebriz m.vekilliği de yapmıştır. Kendisi, Türk kavmindendir ve Meclis'te olduğu dönemde yanlış gördüklerini ateşli nutuklarla dile getirmesiyle biliniyordu; ama, doğru uygulamaların nasıl yapılacağına dair bir programının olmadığını şimdi kendisi de itiraf ediyor.. Kadrolarını yeni oluşturacakmış..

Saîd Celilî ise, İran'ın, Uluslararası Atom Enerjisi'yle nükleer müzakerelerindeki önemli bir diplomat -'nükleer fizik'çidir. Mütedeyyin çevrelerde sevilmesinin, seçilmesine kafî gelip gelmeyeceği, bugün belli olacaktır.

Cumhurbaşkanlığı için adaylar ilk açıklandığında, ilk anketlerde, 20 milyonluk başkent Tahran'ın eski Belediye Başkanı ve fiilen de İran Meclisi Başkanı Muhammed Bâqir Qalibaf' önde ve sonra Celilî geliyordu. Pizişkian ise 3. sırada gözüküyordu..

Ancak, Mes'ûd Pizişkian'ın, -aslında, İran'daki sistem içinde yetkisinde olmayan konulardan birisi olan şer'î konularda söz sahibi olamayacağını bildiği halde-, bir tv. tartışmasında, zâten bir hayli gevşetilmiş olan 'örtünme -tesettür mecburiyetini kaldıracağı'na dair bir söz söyleyince, çoğu genç nesillerin ilgi odağı haline gelivermesi, bir alârm mahiyetindedir de..

Qalibaf, bu sözler karşısında 'zorlama olmaksızın..' gibi maslahatçı laflar edip; Celilî de 'örtünmenin bir mahrumiyet değil, bir masûniyet dokunulmazlıktır ve kadınların iffet ve şahsiyetlerinin korunmasında, ilâhî hükümle verilen en etkili bir yardımdır' deyince; İran kamuoyunda, bir kutuplaşma meydana geliverdi. Ve geçen hafta, katılımın yüzde 40 olduğu seçimde, Pizişkian, yüzde 42,5; Celilî yüzde 38,5; Qalibaf ise, sadece yüzde 13 rey alabildi. Anlaşılıyor ki, İslamî hassasiyet sahibi kesimler Celilî'ye destek verdiler ve bu destek bugün daha da yükselebilir.

Ancak, Pizişkian, usta bir satranç ustası gibi, devreye yeni propaganda silâhını çıkardı.

İran'da azlıktaki kavimlerin hukukuna riayet edilmediğini dillendirdi geçen hafta...

'İnkılab'dan sonra bu sahada birtakım iyileştirmeler yapılmıştır. Ama birbirine yakın miktarda olan ve her ikisi de caferî- şia mezhebine bağlı fars ve türk kavimleri İran'da aynı etkinliğe sahib iseler de; İran halkı içinde kürd'ler, arab'lar, belûç'lar, türkmen'ler, afganî'ler, gürcü'ler, lezgi'ler, 'lor'lar, 'tad'lar, 'gilek'ler vs. gibi etnik veya mezhebî azlıkta olan Müslüman unsurlarla; Hristiyan Ermeniler, Yahudiler, Mecûsîler ve ateistler gibi gayrimüslim halklar ve unsurlar da bulunmaktadır..

Dahası, Pizişkian, bununla da yetinemeyip, bir tv. programında, 85 milyonluk İran halkının (4'de 1) kadarını (20 milyon kadarını) teşkil eden Sünnî Müslümanların da dışlandığını dile getirdi ve 'ilim ve liyakat sahibi olanları, sırf '