Kandıranlar aldatılanlar

SEFA SAYGILI

Tüm dünya ikna üzerine kuruludur. Pazarlamacılar ve reklamcılar, her birimizi daha iyi anlayabilmek amacıyla sayısız ve değişik taktikler uygular. Dikkatimizi çekebilmek, bize ürün ve hizmetlerini satın almaya, denemeye, adaylarına oy vermeye veya amaçlarına katkıda bulunmaya ikna edebilmek için para, zaman ve enerji harcarlar.

Maalesef son yıllarda özellikle finansal alanda başkalarını kandırıp onların servetlerine el koyan sahtekârlar ortalığı sarmış durumdadır.

Bunlar kimi zaman emniyet görevlisi kılığına girmekte, bazen kendilerini devlet yetkilisi olarak tanıtıp insanları aldatabilmektedir. Ayrıca başarılı ve üretken işadamı rolüyle saadet zinciri kurmayı vaat ederek veya yüksek kâr paylı yatırımlar göstererek kurbanlarının bin bir zorluk ve emekle biriktirdikleri paralarına el koymaktadırlar.

Üstelik bu yalancılara kananlar sadece sıradan insanlar da değildir. Yakın zamanda medyada ünlü futbolcu, teknik adam ve sanayicilerin de bir banka müdiresi tarafından yüksek meblağlarda dolandırıldığı medyaya yansıdı.

Bu tiplere insanları uçuk vaatlerle, gerçek dışı meblağla kandıran satıcıları, politikacıları, hatta yöneticileri de ekleyebiliriz. Ne yazık ki günümüz bunların cirit attığı alanlarla doludur ve maalesef insanlarımız da korumasızdır.

Burada önce sahtekârları, ardından kurbanları inceleyeceğiz.

Kandıranların Özellikleri

• Sadece politikada değil alışverişte vs. insanları ikna edenler mesajlarını kendilerine fazlaca güvenli, otoriter bir havası olan, dürüst ve güvenilir görünen, uzmanlık ve inanılırlık içeren, çekici ve beğenilir olmaya önem verirler.

• Araştırmacılar iyi görünümlü TV bağış toplayıcıların daha az çekici olanlara oranla iki kat daha fazla inandırıcı ve başarılı olduklarını göstermiştir.

• Yine verdikleri mesajları duygu, hassasiyet ve sadakat uyandıracak şekilde telkin ederler.

• Kurbanlarını da iyi tanır, beklentilerini ve nasıl ikna edileceklerini bilirler. Hevesli ve enerjik konuşmalar yaparlar.

• Böyle bir yatırım uzmanı düşünelim. Kendilerini diğer uzmanlara göre daha iyi olarak görürler. Ve bunun karşılığını da alırlar. İnsanlar da onların iyi bir yatırımcı olduğunu düşünmeye başlar. Aksine bir yatırım analistini düşünelim: Bu analist yaptığı yanlışları da anlatırsa, diğer yatırımcıları övebiliyorsa, kendi başarılarının şans eseri olduğunu ifade ediyorsa o insandan tavsiye almak istemeyiz.

• İnsanlar karşısındaki kişinin beden dili ve konuşma şekli kendisine benzedikçe daha samimi ve inanılır bulurlar. Kandıran kişi kurbanla aynı şekilde oturur, benzer ses tonuyla konuşmaya başlarsa onu kendine yakın bulur ve onunla uyum sağlaması kolaylaşır. Sahtekârlar bu yöntemi bir teknik olarak uygularlar. Yani bilinçli olarak kurbanı dinlerken veya bir şey anlatırken bedenlerinin duruşunu, ses tonunu taklit ederler. Anlamların, duyguların, anlayışların bütünleşmesini sağlarlar. Böylelikle ona sempati duymaya ve inanmaya başlanır.

• Muhatabını kandırmak isteyenler uzun konuşarak onu yorar ve ikna olması için direncini düşürürler. Kurbanını can kulağıyla dinlerler. Eğlenceli ve içkili ortamlar bunu kolaylaştırır.