Sosyal medya platformlarında dolaşırken kendinizi üzücü, kaygı ve dehşet verici haberler arasında kaybolmuş bulduğunuz oluyor mu

Buna "doom scrolling" deniyor.

"Felaket kaydırma" diye çevirebileceğimiz bu kavram, sosyal medyada üzüntü, kaygı, öfke, nefret, ümitsizlik gibi menfi duyguları tetikleyen sıkıntı verici haberleri takıntılı şekilde ve aşırı derecede tüketme eylemini ifade ediyor.

Hani Instagram, Twitter, Facebook, TikTok gibi sosyal medya platformlarında alt alta sıralanan içerikleri görmek için ekranı kaydırıyoruz ya, buradaki kaydırma işte o kaydırma.

"Felaket" kısmı ise peşine düştüğümüz içeriklerin mahiyeti ile ilgili.

Felaket kaydırmanın bazı temel bileşenleri şunlar:

Bitmek tükenmek bilmez rahatsız edici haberleri görmek için ekranı kaydırma ya da yenileyip durma döngüsüne yakalanma.Haber sitelerini, sosyal medya akışlarını veya diğer kaynakları üzücü veya iç karartıcı içerikler görmek için sürekli kontrol etme.Marazi bir merak duygusuyla felaketler, trajediler, sosyopolitik konularda olumsuz içerikler arama.İçerikten rahatsız veya üzgün hissetmekle beraber onlardan ayrılmakta zorluk çekme.Daha olumlu veya üretken faaliyetlere harcanabilecek zamanı, kötü haberler okumaya feda etme.

Yani özetle "felaket tellallarına" abone olma...

Araştırmalar, üzücü haberler görmenin insanları konuyla ilgili daha fazla bilgi aramaya yönlendirdiğini ve kendi kendini sürdüren bir döngü yarattığını gösteriyor.

Olan bitenden haberdar olmak elbette önemli ama felaket kaydırma kaygı ve karamsarlığımızı arttırıyor.

Peki kendimize bu kötülüğü neden yapıyoruz

Muhtemel birkaç sebebi sıralamaya çalışalım:

Hastalıklı merak: Olumsuz, şok edici veya üzücü bilgi ve hadiselere ilgi duyma temayülü gösteriyoruz. Bu marazi merak, kaygıya neden olsa bile felaketler, trajediler ve krizler hakkında haberler okumaya devam etme arzumuzu körüklüyor.

Kontrol etme arayışı: Olumsuz hadiseler hakkında malumat edinmek, bize belirsiz veya tehdit edici durumlarla karşılaştığımızda kontrolü elimizde daha çok tutacağımız hissini verebiliyor. Yaklaşan olumsuz gelişmelerle ilgili olarak önceden bilgi sahibi olmanın karşılaşacağımız zorluklarla başa çıkmak için elzem olduğunu düşünüyoruz.

Olumsuzluk önyargısı: Beynimiz, olumsuz bilgileri olumlu bilgilere kıyasla daha dikkat çekici ve akılda kalıcı hale getiriyor. Mesela, geçmişte yaşadığımız travmatik tecrübeler güzel hatıralardan, uğradığımız hakaretler aldığımız övgülerden daha çok aklımızda kalıyor.

Kaçırma korkusu (FOMO Fear Of Missing Out