Hikayeyi kurtarmak
Hayatta başımıza gelenleri ve yaşadıklarımız karşısında verdiğimiz tepkileri, aldığımız tutumları anlamlı bir bütün olarak görmek isteriz.
Mantıklı, tutarlı, istikrarlı, sağlam bir hikayemizin olduğuna inanmak isteriz.
İyi, doğru ve ahlaklı olduğumuza, bizim gibi iyilerin yanında, "kötülerin" karşısında olduğumuza inanmak isteriz.
Hikayeci benliğimiz yaşadığımız tecrübelerde yola çıkarak bir hikaye kurgular.
Karşımıza çıkan yeni hadiseleri çoğu zaman hikayeci benliğimizin "kurguladığı" hikayeyle uyumlu ve onu güçlendirecek şekilde algılar ve yorumlarız.
O yüzden zuhur eden hemen her gelişme "hikayemizin" doğruluğunu bir kez daha teyit ediyormuş gibi gelir bize. Hikayemize inancımız pekiştikçe pekişir.
Fakat
Bazen son derece "ters", ilmik ilmik ördüğümüz, her geçen gün daha çok bağlandığımız "hikayemizi" alt üst eden, onu yanlışlayan, onu boşa düşüren gelişmeler çıkar karşımıza!
Bu kontra gelişmeleri açıkça çelişkiye düşmeden hikayemizin içine katmanın bir yolu yoktur.
"Hikayeci benliğimiz", "tecrübeci benliğimizin" önüne koyduğu "demir leblebileri" öğütmek için birkaç safhalı bir strateji uygular.
Görmezden gelme: Önce, devekuşu misali kafayı kuma sokarak yaşanan gelişmeleri "görmekten" mahsus kaçınırız. Göz ucu ile takip ettiğimiz hadiselerin mahiyetlerini öğrenmekten kaçınmak için "Bunlara ayıracak vaktim yok.", "Olan biten ilgimi çekmiyor.", "Siyasetten hoşlanmıyorum" vs. gibi bahanelerle kendimizi kandırırız.İnkâr: Kendimize anlatıp durduğumuz hikayeyi alt üst edecek gelişmeler artık görmezden gelinemez hale gelince, inkâra yöneliriz. "Yalan!.. Böyle bir şey olmadı.", "Bunların yaşanmış olması mümkün değil.", "Bunlar art niyetli güç odaklarının olmayan bir şeyi varmış gibi göstermek için başvurdukları algı operasyonları.", "Bizi kandırmak istiyorlar." gibi çeşitli argümanlarla olanların varlığını reddetmeye çalışırız.
İtibarsızlaştırma: İnandıklarımızla uyumsuz gelişmelere dair bilgilerin kaynağı genellikle akrabalarımız, arkadaşlarımız, haber kanalları, serbest gazeteciler, sosyal medya kullanıcılarıdır. Bu bilgilerin hikayemizi tehdit etmemesi için "O haberi veren akrabam zaten sapıtmış biri.", "Bunu anlatan arkadaşım fanatik, dediğine güven olmaz", "Sosyal medyada hiçbir habere inanılmaz.", "Takipçi sayılarını arttırmak için her spekülasyon yapar, her yalanı söyler bunlar.", "O gazeteci foncudur.", "Bu kanal zaten birilerinin maşasıdır." gibi argümanlarla bu aracıları itibarsızlaştırırız.