İstifa eden işçinin ihbar süresi

İş ilişkisi yalnızca iş sözleşmesinin kurulması değil, ayrıca sözleşmenin sona erdirilmesi süreci de en az kuruluş aşaması kadar önemlidir. İstifa etmek isteyen bir işçinin, kıdem süresine göre belirlenen ihbar süresine uyması yasal bir zorunluluk olmasının yanında iş hayatının düzenli işleyişi açısından gereklidir. Bu süre, işverenin yeni personel istihdam etmesine ve işin aksamadan sürmesine olanak tanımaktadır.

İstifa halinde işçinin uyması gereken ihbar süresi, sözleşme serbestisi ilkesinin de sınırlarını göstermektedir. Türk Borçlar Kanunu ve İş Kanunu çerçevesinde taraflar iş sözleşmesini hukuki sınırlar içerisinde diledikleri gibi kurma özgürlüğüne sahip olsa da bu özgürlük mutlak değildir.

Kamu düzenini ilgilendiren kurallar ve işçinin korunması amacıyla getirilen hükümler, tarafların iradesinin önüne geçmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 17'nci maddesi uyarınca işçinin kıdemine göre değişen ihbar süreleri öngörülmüştür. Kıdem süresine göre belirlenen ihbar sürelerinin sonunda iş sözleşmesi sona ermiş olacaktır. Bu doğrultuda ihbar süreleri şu şekildedir:

* Kıdem süresi 6 aydan az olan işçi için 2 hafta,

* Kıdem süresi 6 ay ile 1,5 yıl arasında olan işçi için 4 hafta,

* Kıdem süresi 1,5 yıl ile 3 yıl arasında olan işçi için 6 hafta,

* Kıdem süresi 3 yıldan fazla olan işçi için 8 hafta.

İşçi kıdem süresine göre değişen ihbar sürelerine uymadan istifa eder ve iş görme edimini yerine getirmeye devam etmezse, işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü gündeme gelecektir. Bu tazminat bir nevi, işverenin uğrayacağı olası iş gücü kaybının telafisi niteliğindedir.

İhbar tazminatı, işçinin işvereni bilgilendirmeden işi bırakması halinde devreye giren mali bir yaptırımdır. İşveren, yeni işçi bulmak ve işin düzenini sağlamak amacıyla zamana ihtiyaç duymaktadır. İşçinin işyerinden ani ayrılışı işvereni zarara uğratabileceği için, kanun koyucu bu durumu tazminatla güvence altına almıştır.

İhbar tazminatının hesabında dikkate alınacak ücret işçinin son giydirilmiş brüt ücretidir. Çalışanın giydirilmiş brüt ücretine ve kıdem süresine karşılık gelen ihbar süresine göre belirlenecek olan ihbar tazminatı sosyal güvenlik primine tabi değildir. Buna karşın gelir vergisi ve damga vergisi kesintilerinin yapılması gerekmektedir.