Çalışma hayatı, yalnızca ekonomik bir faaliyet alanı değil, işçinin sağlığını, sosyal yaşamını ve temel haklarını doğrudan etkileyen bir olgudur. Bu bağlamda, çalışma süreleri ve bu süreleri aşan çalışmalar, yalnızca ekonomik ihtiyaçlarla değil, aynı zamanda işçinin fiziksel ve ruhsal sağlığı gözetilerek düzenlenmelidir.

Bu nedenle, fazla çalışma uygulamaları belirli kurallara bağlanmış, işçinin rızası olmadan fazla çalıştırılması hukuka aykırı kabul edilmiştir. İşçinin açık ve yazılı onayı olmaksızın fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yaptırılamayacağı İş Hukuku mevzuatında hüküm altına alınmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu uyarınca, haftalık çalışma süresi en fazla 45 saat olarak belirlenmiştir. Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma olguları haftalık 45 saat sınırı doğrultusunda belirlenmektedir.

Şöyle ki;

* Haftalık çalışma sürelerinin 45 saat belirlendiği işyerlerinde 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışma,

* Haftalık çalışma sürelerinin 45 saatin altında belirlenen işyerlerinde belirlenen süre ile 45 saate kadar olan çalışmalar fazla sürelerle çalışma,

olarak hüküm altına alınmıştır.

Gerek fazla çalışma gerekse fazla sürelerle çalışma yapacak işçinin yazılı onayının olması gerekmektedir.

İşveren tarafından, ihtiyaç doğması halinde işçiden fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapmasını talep edebilir. Ancak bu talebin geçerli olabilmesi için, işçiden yazılı onay alınmış olması gereklidir. İşçinin onayı olmaksızın fazla çalışma yapmaya zorlanması mümkün değildir.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 41'inci maddesinde bu husus açıkça hükme bağlanmıştır: "Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir."

İşçinin fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapacağına ilişkin onay, iş sözleşmesi imzalanırken alınabileceği gibi, sonradan ayrı bir belgeyle de alınabilir. İşçi tarafından verilmiş olan onay, dilediğinde geri alabilir. Onayın geri alınma iradesi, 30 gün önceden işverene yazılı olarak bildirilmek suretiyle yapılmalıdır.

Diğer yandan aşağıda belirtilen durumlarda işveren, işçiden onay alınmadan fazla çalışma yaptırabilir:

* Zorunlu nedenler (örneğin arızalar, doğal afetler gibi)

* Olağanüstü haller (savaş, seferberlik vb.)

Öte yandan, bazı işçilere fazla çalışma yaptırılması kanunen yasaktır. İş Kanunu'na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği'nin 8'inci maddesi uyarınca;