Devlet memurlarının doğum izni ve yarım çalışma

657 sayılı Kanununda Devlet memurlarının doğum izni, süt izni, ücretsiz izin ve diğer mali hakları düzenlenmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Mazeret izni" başlıklı 104'üncü maddesinde;

"Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği hâlinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir." hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre; Kadın memura doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesine kadar sağlık durumunun çalışmaya uygun olduğunu tabip raporuyla belgeleyen kadın memur, isteği hâlinde doğumdan önceki üç haftaya kadar kurumunda çalışabilir. Bu durumda, doğum öncesinde bu rapora dayanarak fiilen çalıştığı süreler doğum sonrası analık izni süresine eklenir. Doğumun erken gerçekleşmesi sebebiyle, doğum öncesi analık izninin kullanılamayan bölümü de doğum sonrası analık izni süresine ilave edilir. Bu süreye, çoğul gebelikte 2 hafta daha eklenmektedir. Bu doğrultuda çoğul gebelikte doğum izni dağılımı, doğumdan önce 3 hafta ve doğumdan sonra 13 hafta olarak belirlenmektedir.

Mevzuata göre, doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir.

Memura, eşinin doğum yapması halinde, isteği üzerine on gün babalık izni verilir.

Aynı zamanda Devlet Memurları Kanunu'nun aynı maddesinde;

"Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır." hükmüne yer verilmiştir.

Bu kapsamda Devlet Memurları Kanunu'na tabi kadın çalışanların 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmesi için ilk 6 ayda günde 3 saat, ikinci 6 ayda ise 1,5 saatlik bir izin verilmektedir.

Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını çalışan kendisi belirleyecektir. Süt izninde geçen süre günlük çalışma süresinden sayılmaktadır. Ek olarak süt izinleri günlük olarak kullanılmalıdır.

Doğum yapan memura verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilmektedir.

6663 sayılı kanunla yapılan düzenlemeyle memurların doğuma veya evlat edinmeye bağlı izin haklarıyla ilgili olarak bazı yenilikler yapılmıştı.

Doğum sonrasında çocuk sayısına bağlı olarak hak kaybı olmaksızın 2, 4 veya 6 ay yarı zamanlı çalışma hakkı getirilmiş, çocuğun ilkokula başladığı tarihe kadar memur anne veya babaya mali ve sosyal haklarının yarısı ödenmek suretiyle yarım gün çalışma hakkı verilmiştir. Yarı zamanlı çalışma hakkından evlat edinenlerin de yararlanması sağlanmıştır. Doğum sonrası analık izni süresi sonunda kadın memur, isteği hâlinde çocuğun hayatta olması kaydıyla analık izni bitiminde başlamak üzere ayrıca süt izni verilmeksizin;