Her yönetici zaman zaman başarısız olur. Böyle durumlarda başarısızlığın sebebi çoğu zaman diğer çalışanlarda, organizasyon yapısında ya da süreçlerde aranır.

Oysa başarısızlıkların önemli bir bölümü, bireyin kendi iç dinamikleriyle ilgilidir. Bu iç dinamiklerin en kısıtlayıcı olanı, "gizli engeller" ya da diğer adıyla "sınırlayıcı inançlar"dır.

Gizli engeller; kendini sabote eden düşünce kalıpları, içsel bariyerler ve yapıcı olmayan zihinsel varsayımlar şeklinde ortaya çıkar.

Gizli engellere örnekler

Deneyimli bir uzman (1) yaygın olarak karşılaştığı yedi inanç engeli olduğunu açıklıyor. Benim eklemelerimle birlikte bu engelleri özetle şöyle sıralayabiliriz:

1. Müdahil olmam gerekiyor: Bu düşünce mikro yöneticiliği, son dakika kararlarını ve ekibinizden daha az yararlanmayı tetikler.

2. Hemen yapılması lazım: Sürekli aciliyet duygusu üretir; hataları artırır, tükenmişliği hızlandırır.

3. Haklı olduğumu biliyorum: Mutlak doğruluk inancı iş birliğini zayıflatır, fırsatları kaçırmanıza ve inovasyonun azalmasına sebep olur.

4. Hata yapamam: Kusursuzluk arzusu mükemmeliyetçiliği, kararsızlığı ve riskten kaçınmayı besler.

5. Ben yapabiliyorsam sen de yapabilirsin: Kişisel farklılıkları göz ardı ederek gerçekçi olmayan beklentiler oluşturur; gelişimi sınırlar.

6. Hayır diyemem: Her isteği kabul etme ihtiyacı fazladan iş yüküne, önceliklerin kaybolmasına ve sınır koyma becerisinin zayıflamasına yol açar.

7. Özgüven eksikliği (sahtekâr sendromu): Bulunduğunuz konuma ait olmadığınız inancı kendinizi sabote etmenize yol açarken, iletişim becerilerinizi, görünürlüğünüzü ve nüfuzunuzu azaltır.

8. Başarısızlık korkusu: İşleri sahiplenmeyi engeller; gecikmelere yol açar.

9. Başarı korkusu: Sorumlulukların artacağı, ilişkilerin bozulacağı, kıskanılacağı düşüncesi kişinin kendisini sınırlamasına sebep olur.

10. Konfor alanına bağımlılık: Risk almayı ve yeni işlere yönelmeyi güçleştirir.

11. Beğenilme arzusu: Yapılan işi herkesin beğenmesini beklemek (beğenilmeme korkusu ile) kararsızlık doğurur, potansiyeli sınırlar.

12. Öğrenilmiş çaresizlik: Geçmiş başarısızlıkların gölgesi yeni girişimlerin önünü keser.

Gizli engeller aşılabilir mi

Kariyerinizde ilerlemekte ya da işinizde başarılı olmakta zorlanıyorsanız gizli inançlardan birinin sizi engelliyor olması kuvvetle muhtemeldir.

Gizli engelleri aşabilmeniz için, engelleri ortaya çıkarmanız, analiz etmeniz ve önünüzü açmanız gerekir.

Engeller nasıl ortaya çıkartılır

Gizli engeller doğrudan görünmez ancak yansımaları fark edilir.

Aşağıdaki semptomlardan biri sıkça tekrarlanıyorsa, altında gizli bir inanç olabilir:

· Erteleme.

· Sürekli bahaneler.

· Kararsızlıklar.

· Mükemmeliyetçilik arayışına bağlı ilerleyememe.

· Başladığını bitirememe.

· Sık sık fikir değiştirip uygulamaya geçememe.

· Başarı geldiğinde huzursuz olma.

· Potansiyelin çok altında performans.

Bu belirtiler varsa ilk adım, bunları ve ne sıklıkla yaşandığını kaydetmektir.

Belirtilerin analizi

İkinci aşamada belirtilerin kaynağı araştırılır.

Şu soruların cevapları sorunu netleştirir:

· Bu davranış ne zaman başlıyor

· Hangi kişi/ortam/konu bu tepkiyi tetikliyor

· Aynı tepki geçmişte de var mıydı

· Bu davranışa yol açan iç ses ne söylüyor

· Yaparsam ne olur Yapmazsam ne olur

· En kötü ihtimal ne

· Bu korku nereden geliyor