Çadırdan Süleymâniye ihtişâmına, Yörük dilinden Osmanlı Türkçesi mükemmeliyetine, koşma, güzelleme ve koçaklamalardan muhteşem dîvân edebiyâtına, hep bu Osmanlı denilen devlet ulaştı. İşte bunlar toplumsal gerçekçilikti!

II. Abdülhamid Han, Siyonizm'e cephe aldığı ve İTC'ye direndiği için yâni "menfî toplumsal gerçekçiliğe" başkaldırdığı için tahttan indirildi.

Coğrâfî şartlara göre de toplumsal gerçekçilik var mıdır Tabîî ki vardır.

Genelde bütün siyâsî ve edebî oluşumlarda sosyologlar bir çıkış noktası bulmuşlar ve adına "toplumsal gerçekçilik" demişlerdir Peki, geniş kapsamlı bir tespit olan bu toplumsal gerçekçilik nedir

Bunu incelerken devreye giren en önemli faktör içinde bulunulan zamandır.

İlk ve Orta Çağlarda insanlar düz yaşarlardı. Yaşadıkları hayâtı sorgulamazlardı. Han, kağan, bey, başbuğ buyurduğunda, savaşsa savaşa, göçse göçe uyarlardı. Yağma, talan, çapul Bu zâten halkının da isteğiydi. Ekonomi genelde buna dayanıyordu.

Semâvî dinlere inanan toplumlarda ise gelişigüzel hayat yoktu. İdeal ve içgüdü yerine peygamberlerin buyurduğu ilâhî nizam vardı. Bu ilâhî nizam varılmak istenen hedefi belirlediği zaman ideal kendiliğinden oluşuyordu. Toplumsal gerçek o zaman vahyin gerçekliğine dönüşüyordu. Kamag, kara kamag (halk) ümmete dönüşüyor, töre (kânun) de o resûlün şeriatine uygulanıyordu. Toplumsal gerçekçilik bir anda yerini "ümmet ve şeriate" bırakıyordu.

Coğrâfî şartlara göre de toplumsal gerçekçilik var mıdır Tabîî ki vardır. Dil, kültür, komşu ülkeler hepsi bu gerçekçiliği etkiliyordu. Şer'î hukûkun yanındaki örfî hukuk bunun en açık delîlidir.NitekimMecelle'de "Örfen ma'ruf olan şey şart kılınmış gibidir" der. (43. Kâide)

MEKKE ÖRNEĞİ

İslâmiyetten evvel Mekke'nin toplumsal gerçeği ticâret, zevk-u safâ, şiir ve edebiyattı. Mekke büyük bir coğrafî alanın da ticâret merkeziydi. Ka'be-i şerîfe ticâretin yanında müşrik putperestlerin de dînî merkeziydi. Putların büyükleri kutsal mekânda iken bunların temsilcileri diğer mâmul putlar da bir ticâret metâı idi. İslâmiyetten evvel Araplarda toplumsal gerçek ticâret ve edebiyattı. O kadar ki "Her Arap tâcir" deniyordu. Bunlara hayât veren espritüel kavram ise edebiyattı.

Mekke'de Kureyşliler her gelen ticâret erbâbına ve putperestlere yardım ediyorlardı. Hizmet anlayışı yüksek olduğu için Kureyş'i Arapların gözünde yüceltiyordu. Mekke zâten tarıma elverişli değildi; kurak bir bölgeydi. Bu yüzden buranın ahâlisi rızıklarını ticârete bağlamışlardı.

Araplar ticâret yollarını o kadar büyüttüler kiAbdi Menaf'ın dört oğlu ticâretin ulaştığı dört bölgeye gidiyorlardı.Hâşim Şam'a, Abd-i Şems Habeşistan'a, Muttalib Yemen'e, Nevfel de İran'agidiyordu. Kureyş tâcirleri bu memleketlere bu dört kardeşin kefâletinde gidiyorlar ve hiçbir saldırıya uğramıyorlardı. Kuzey ve güney yollarındaki bu emniyet Kur'ân-ı Kerim'de de meâlen şöyle anılmıştır: "Kureyş hiç olmazsa alıştırıldığı kış ve yaz yolculuğuna ısındırıldığı için Kâbe'nin Rabb'ine ibâdet etsinler. O Rabb ki onları açlıktan kurtarıp doyurdu ve onları korkudan emîn etti."(106. Sûre)(Doğuştan Günümüze İslâm Târihi, Çok Yazarlı 1. Cilt, Çağ Yayınları, İstanbul, 1968 s. 142)

İSLÂMİYET'TEN EVVEL TÜRK TOPLUMSAL GERÇEĞİ

İslâmiyetten evvel Türklerin toplumsal gerçeği neydi Hiç şüphesiz savaş ve mümkün mertebe yayılıp "gökyüzünü çadır, güneşi de alem"yapmaktı. Göktürklerde tarım yoktu. Avlanma ve savaşla geçiniyorlardı. Acaba Türkler ticâreti sevmiyorlar mıydı Devamlı savaşan onun zorluklarına ve mahrûmiyetlerine da katlanmak zorundadır.

"Doğuya giden gittin, batıya giden gittin, Gittiğin yerde hayrın şu olmalı: Kanın su gibi koştu; kemiğin dağ gibi yattı. Beylik erkek evlâdın kul, hanımlık kız evlâdın câriye oldu."(Muharrem Ergin, Orhun Âbideleri, Devlet Kitapları, MEB Basımevi, s.9, İstanbul 1970)

İşte savaş sonuçlarında bunlar da var. Sonra Çin onları ticârî metâlara alıştırıp altın ve gümüşle kendisine yaklaştırarak felâkete sürükledi. Bu onların ticaretteki tecrübesizliklerinden kaynaklanıyordu.

Peki, Göktürkler ticâret için ne düşünüyorlardı: "Ötüken Ormanı'nda oturup kervan kâfile göndersen hiçbir sıkıntın olmaz. Ötüken Ormanı'nda oturursan ebedî yurt tutup oturacaksın." (Orhun, Age, s.2)

İşte o zamanki toplumsal gerçek: Savaşsız durmamak, ama Çin gibi müreffeh yaşamak için yerli ve yerleşik olmakla birlikte ticâreti de gereği gibi yapmak.

İSLÂMİYET'İN TÜRK'E KATTIĞI GERÇEKLİLİK

İslâmiyetle Türkler şu gerçeği kavradı: Hem cihâd (savaş) hem ticâret hem de îmar. Yâni Türkler büyük devlet olmanın sırrını keşfettiler. Türkler Hunlarla, Göktürklerle ve Uygurlarla büyük devlet değiller miydi Elbette onlar da büyük hem çok büyük devletlerdi ama toplumsal gerçekler onların parantezinde bir devlet statüsünde büyütüyordu. Özellikle Selçuklu ve Osmanlı sahradan beldeye (kırsaldan şehre) geçince cihan hâkimiyetine ulaştılar. Neydi bu şifre "Ta'mîr-i bilâd, terfih-i 'ibâd" (Şehirlerin îmârı, halkın refâhı)

Bununla birlikte yürüyen bir de misyonları vardı: Cihâd! Bu tam bir itici güçtü. İlâhî da'veti ve adâleti bütün cihâna yaymak Bu aksiyonla birlikte Hristiyân ülkeleri İslâm'ın eline geçince yollar, köprüler, aş evleri, hamamlar vb. sosyal yapılar devreye giriyor ve görmedikleri ve yaşamadıkları konforu Osmanlı ile görüyorlardı. Dinlerine, inançlarına ve törelerine karışılmıyor, yıkılmış veyâ onarılamayan kiliseleri için bile devletten yardım alıyorlardı. Bu davranışlar ise onları İslâm'a yaklaştırıyordu. İç Doğu Avrupa'daki Müslüman topluluklar böyle oluştu. Bosna, Arnavutluk, Kosova, Makedonya, Yunanistan, Bulgaristanİslam cemaatleri bunların delîlidir.Cengiz'in,Büyük İskender'in,Hülâgû'nun,Atillâ'nın imparatorlukları neden bu yüceliğini koruyamayıp yıkıldı da Osmanlı niye bu kadar büyüdü Ve yine Osmanlı neden yıkıldı Onların yıkılmaları, devlet kalamamaları misyon yokluğundandır. Şimdi hemen akla şu soru geliyor: Bu istifham daha ziyâde Osmanlıyı tanıyamayan veyâ ona düşman olanlardan kaynaklanıyor.Osmanlı yıkılmadı, yıktırıldı. Hem de sâdece dış düşmanları ile değil, Genç Osmanlı, Jön Türk ve özellikle de İttihatçılar eliyle devlet, bu ihâneti yaşadı. Çadırdan Süleymâniye ihtişâmına, Yörük dilinden muhteşem Osmanlı-Türkçesi mükemmeliyetine, koşma, güzelleme ve koçaklamalardan armonisi ile şaşırtıcı bir geometriye sâhip olan muhteşem dîvân edebiyâtına, dombralı, kopuzlu, ıklığlı bozkır terennümünden, nevâ-kârlara, sûz-i dilârâlara, sallardan muazzam donanmalara, toylardan Kubbealtı dîvânlarına, hep bu Osmanlı denilen göz alan devlet ulaştı. İşte bunlar toplumsal gerçekçilikti.Orta Asya'nın bağrından yanardağ gibi fışkıran, kurduğu mükemmel devletleri ile, dili ile, folkloru ile bu milletin her şeyi ile hep gurur duyduk. Büyük devlet biraz da aristokrasi ister ama bu Avrupa'nın ayrıştıran ve sınıf farkına dayalı bölünmüşlükten kaynaklanan aristokrasi değil, Osmanlının soy asâletinden gelen bir ayrıcalıktı. Hânedan, kendisiyle gelişen ve binlerce yılın birikimi olan bir kültür ister. İşte Osmanlıya bu gözle bakmayanlar bu gerçeği hiç anlayamayacaklardır. Bu ihtişâm 1699'a kadar hep zirvede kaldı. Bundan sonra psikolojik yıkımlarla, iniş ve çıkışlar başladı. Ama Osmanlı yine Osmanlıydı. Kilometrekarelerce arâzî yine onlarındı. Yine düşmanları dört koldan ve ittifak hâlinde saldırıyorlardı. Bu da şerefimizin bir parçasıydı. Zîrâ arkasından on it ürümeyen kurda kurt denmezdi.

19. ASIRDA GERÇEKÇİLİKTE NE DEĞİŞTİ

"Batılılaşmazsak büyük devlet olamayız" tezi, 1850'lerden sonra özellikle Batı'yı tanıyan ricalle oluştu. İşte bu bâtıl düşünce, Devleti Tanzîmât'a yöneltti.Batıcıları kutlu mîlâd olarak gördükleri Tanzimât çöküşün başlangıcıdır.Osmanlı savaş kaybettiği zaman da Osmanlıydı. Tanzîmât Osmanlıya yeni bir kisve giydirdi. Göktürklerde Çin neyse, Osmanlıda da Batı o oldu. Dost göründü, borç verdi, banka açtı. Sırtlanlar artık sürü hâlinde kurdun eğilmeyen boynunu eğdi. Bize "hasta adam" dediler. Sonra da sekerât-ı mevtimizi (ölüm sarhoşluğumuzu) beklediler. Yeni gelişen ekonomilerin kanı olan petrolü Orta Doğu'da bulunca leş kargaları gibi oraya üşüştüler. Hâlbuki o neft (petrol) bize de lâzımdı. Şunu belirtelim ki, Batı'nın sanâyîleşmesi ile Osmanlının sanâyî hamleleri arasında 20 senelik bir fark vardır. 1850 ve 1870 arası. Hepsi bu. İşin garip tarafı bu sanâyîleşme de Sultan Abdüazîz'le Sultan II. Abdülhamîd devrindedir. Birini şehîd ettiler, birini zorla tahttan indirdiler. Zîrâ II. Abdülhamîd Osmanlı toprağındaki geleceğin hârikası olan petrolün farkına vardı. Onun yanı başına İsrâil devletini kurdurmamak için her şeyinden vazgeçti. Ah İttihâdçılar, sizin bu günâhınızı hangi vicdan aklayabilir Bu İTC'nin yârânı olanlar, sonucunu tahmin ederek Osmanlıyı I. Cihân Harbi'ne soktular. İstedikleri oldu. Osmanlıyı yıktılar. Yeni bir devlet kuruldu. Bu yeni devletin toplumsal gerçeği Osmanlı ile kesişiyor muydu Hayır! Hunlardan, Göktürklerden, Uygurlardan, Selçuklulardan Osmanlıya kadar değişmeyen Türk geni mutasyona uğradı. Milletin genleriyle oynandığı için millet de kendisini tanıyamaz oldu. Yeni bir dil, yeni bir alfabe, sistemiyle oynanmış bir İslâmiyet Hep amaç Batılı olma. 1839'da başlayan bayrak yarışı nihâyet final oynadı.