Avrupa çeki ve havaleyi Müslümanlardan öğrendi

Yazılı ödeme emrini ifade eden Arapça'daki sakk kelimesi, çek şeklinde Avrupa hukukuna girmiştir.

Fiyat cetveli, gümrük vergisi manasındaki Arapça tarif kelimesi, aynı manada tariffa olarak Batı'ya geçmiştir. Avallo, Arapça 'havale'den gelir.

Sicilya Kralı II. Friedrich ve Müslümanlar

Müslümanlarla temas sayesinde Orta Çağ, Avrupa için bir aydınlanma devri oldu. Bir yandan Haçlı Seferleri, öte yandan Endülüs ve Sicilya vasıtasıyla Müslümanlara ait ince kültür unsurları Avrupa'ya geçti ve silinmez izler bıraktı.

Endülüs'teki üniversitelerde yüzlerce Avrupalı talebe okumaktaydı. Papall. Silvester bile Kurtuba'da okudu. Bunlar, Avrupa üniversitelerine model teşkil etmiştir.

Başta İtalyanlar olmak üzere Avrupalılar ticaretin inceliklerini Müslümanlardan öğrenmiş, bu arada pek çok müessese Garp hukukuna girmiştir. Mesela alacağın temliki (ciro), tamamen İslâm hukukuna has bir müessesedir.

Yazılı ödeme emrini ifade eden Arapça'daki "sakk" kelimesi, en geç XII. asırda "çek" şeklinde Avrupa hukukuna girmiştir.

Fiyat cetveli, gümrük vergisi manasındaki Arapça ta'rîf kelimesi, aynı manada "tariffa" olarak Batı'ya geçmiştir. "Avallo", Arapça "havale"den gelir. Bir borcu ödemesi için bir başkasına havale etmektir.

Papa'yı kızdıran kanun!

Sicilya Müslümanların elinde kaldıktan sonra 1061'de Normanlar tarafından işgal edildi. Normanlar başta Müslümanlara müsamaha gösterdiler. Sonra Müslümanların ayaklanması sebebiyle sertleştilerse de adadaki İslâmî izleri silemediler.

Orta Çağ İtalyası'nda Sicilya Kralı (sonra Mukaddes Roma Germen İmparatoru) II. Friedrich (1194-1250) tarafından 1231'de hazırlanan Liber Augustalis (Melfi Kaideleri) adlı Latince kanunname mühimdir.

253 maddedir. 107 maddelik ilk kısım amme hukuku, 52 maddelik ikinci kısım muhakeme usulleri ve 94 maddelik son kısım feodal kaidelerle hususi hukuk ve ceza hukukunu ihtiva eder.

Liber Augustalis, sonraki altı asır boyunca Sicilya hukukunun temelini teşkil etmiş ve 1819'a kadar küçük değişikliklerle meriyette(yürürlükte) kalmıştır. Yazılı hukukun üstünlüğünü ifade eden bu kanun, modern bürokratik devletin de doğum vesikası sayılmıştır.

Liber AugustalisSicilya'dan İngiltere'ye

Azalarını Kral ile Capua Piskoposu Giacomo Amalfitano ve Pier delle Vigne'nin teşkil ettiği encümen, aylar süren çalışma neticesinde kanunu tamamladı. Bu kanunda İslâm hukukundan da ilham alınmıştı.

Arapça bilen ve Haçlı Seferi esnasında Filistin'deki Arap liderlerle yakın münasebet kuran Kral II. Friedrich'in Müslüman âlimlerden müşavirleri vardı. Bu sebeple Kral ve Piskopos, Papa tarafından azarlandı. Müslüman olmakla itham olundu, aforozla tehdit edildi.

İngiliz hukukuna, İslâm hukukunun tesiri umumiyetle Normanlar vasıtasıyla olmuştur. Sicilya hükûmetinin ileri gelenlerinden olan ve Arapların Kâid Brun dediği Thomas Brown İngiltere'ye giderek Sicilya hukukunu burada tanıtılmasına vasıta teşkil etmiştir.(John A. Makdisi, The Islamic Origins of the Common Law; Gamal Moursi Badr, Islamıc Law-Its relation to Other Legal Systems)

İslâm hukukuna en yakın hukuk sistemi, Anglo-Sakson hukukudur. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin de Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'a bir heyet göndererek imparatorluk müesseselerini tetkik ettirdiğini tarihçi Fairfax Downey söylüyor.(The Grand-Turke-Suleyman the Magnificent)

Kral X. Alfonso

7 kitap

İspanya'da 1265 senesinde Kral X. Alfonso'nun âbidevî kanunu Livro de las Legies (Los siete partidas 7 Kitap) neşredildi. Bu kanun, Kilise ve Roma hukukuna dayanan bütün İspanyol hukuk prensiplerini bir araya getiren, yedi kitaptan (partida) müteşekkil, sistematik bir kanundur. Her kitap makalelere ayrılır. Tamamı 182 tane olan makalelerde 2802 kanun bulunmaktadır.

Kaynaklarının başında Roma hukuku, kilise hukuku, feodal hukuk ve İslâm hukuku gelmektedir. Zamanın Kastilyalı meşhur hukukçular heyetince hazırlanmıştır. Bizans imparatoru Justinianus'un VI. asırda hazırladığı Roma hukukuna dair Corpus Juris Civilis müstesna, modern zamana kadar Avrupa mevzuatının en geniş ve ansiklopedik parçası sayılır. İspanya müstemlekeleri Louisiana ve Latin Amerika'da XIX. asır başlarına kadar itibar görmüştür.