12. Yargı Paketi'yle süresiz nafakanın kaldırılıp kaldırılmayacağı sorulan Bakan Tunç, "Gündemimizde değil" yanıtını verdi. Peki, ömür boyu nafaka olur mu Prof. Dr. Şebnem Akipek Öcal'a göre Medeni Kanun'da 'süresiz nafaka' diye bir kavram yok. Uygulama, Yargıtay kararlarıyla oluştu.

2 Aralık'ta Ankara Çukurca Lions Kulübü'nün "Cumhuriyet ve Kadın Hakları" panelinde konuşmacıydım. Panelde, Cumhuriyet'ten günümüze kadın hakları tartışıldı. Kamuoyu gündemindeki iki konu öne çıktı: Süresiz nafaka (yoksulluk nafakası) uygulaması ve evli kadının bekârlık soyadını tek başına kullanma hakkı.

ÇALIŞMA VAR AMA...

"Süresiz nafaka" kaldırılsın mı kaldırılmasın mı yine tartışılıyor. Çalışmaları süren 12. Yargı Paketi'ne girip girmeyeceği de merak konusu. Geçen hafta AK Parti TBMM Grup Toplantısı öncesinde gazeteciler, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'a "Süresiz nafakanın kaldırılması gündemde mi" diye sordular. Bakan Tunç, "Aile hukukuyla ilgili çalışmalarımız var ama şu anda gündemimizde değil" dedi. Görünen o ki sürpriz bir gelişme yaşanmaması halinde '12. Paket'te nafaka düzenlemesi olmayacak.

YASADA YOK

Peki, Türk Medeni Kanunu'nda (TMK) "Süresiz nafaka" diye bir şey var mı Nafaka hiçbir şekilde kesilemiyor mu Uzmanlar ne diyor Bu soruların yanıtını Prof. Şebnem Akipek Öcal verdi. Altını çizdiği ilk nokta şu:

"Türk Medeni Kanunu'nda 'süresiz nafaka' diye bir kavram yok. TMK 175, yoksulluğa düşecek eşe nafaka bağlanabileceğini söylüyor. Ancak bunun ömür boyu sürmesi gerektiğine dair bir hüküm yok. Bugün 'süresiz nafaka' dediğimiz uygulama Yargıtay'ın yıllar içinde oluşmuş içtihatları ile ortaya çıktı. Yani yasal zorunluluk değil, yüksek mahkemenin pratiği." Peki sorun nerede Yoksulluğa düşme kriteri net değil. Ekonomik koşullar hızla değişiyor. Tarafların gelir-gider durumu zaman içinde farklılaşıyor.

SORUN TMK DEĞİL

Öcal'a göre doğrudan "süresiz nafaka kaldırılsın" demek çözüm değil. TMK'daki düzenleme yerinde ve yeterli. Hâkimin nafakada takdir yetkisi var. Hâkim her dosyada somut koşullara özgü olarak zaten nafakayı artırıp kaldırabiliyor. TMK 176. Madde'ye göre durum şu:

"Nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde mahkeme kararıyla kaldırılır."
Asıl sorun nafakanın somut koşullara göre süreli veya sınırlı uygulanabileceği objektif bir sistem kurmak. Yargıtay'ın içtihat değiştirmesi. Bu bakış, Avrupa'daki pek çok örnekle de uyumlu. Kadının ekonomik olarak güçlendirilmesi, çalışma hayatına erişimi ve sosyal güvencesi güçlendikçe nafakaya duyulan ihtiyaç da azalıyor. Avrupa'daki birçok ülkede nafaka yok. Devlet gereksinim duyan kadının ihtiyaçlarını zaten karşılıyor.

EVLİ KADININ BEKÂRLIK SOYADI

Panelin ikinci tartışma başlığı yılların sorunu: "Evli kadın tek başına bekârlık soyadını kullanabilir mi" Bu sorunun cevabı hukuken artık çok net. Prof. Öcal'ın anımsattığı gibi evlenen kadının kocasının soyadını alacağını öngören TMK 187'nci madde hükmü, 22 Şubat 2023'te Anayasa Mahkemesi'nce iptal edildi. 28 Nisan 2023'te Resmi Gazete'de yayımlanan iptal kararı 9 ay sonra yürürlüğe girdi.

AYM KARARI VAR