Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, "dahilerin hastalığı" olarak nitelendirilen disleksi tanılı iki öğrenciye ayrımcılık yapıldığı gerekçesiyle İstanbul'da köklü ve saygın bir özel lise ile Beyoğlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne 600 bin lira idari para cezası verdi...

DİSLEKSİ, özgül öğrenme güçlüğü çeken çocuklar/bireyler için kullanılıyor. Okula devam eden öğrencilerin 33'te 1'inde görülebiliyor. Hastalık değil ilacı yok. Tek tedavisi okul içinde ve okul dışında doğru metot ve yöntemler kullanılarak uygulanan destek eğitimi. "Dahilerin hastalığı" olarak nitelendirilen disleksinin zekâyla da hiç ilgisi yok. Bu çocuklar normal ve normalin üzerinde zekâya sahip. Buna rağmen okullarda en çok disleksili çocukların eğitim hakları ihlal ediliyor. Ayrımcılığa uğradıkları gibi akran, öğretmen, eğitimci engelleri ile karşılaşıyorlar.Toplumda ve ne yazık ki okullarda farkındalığı hâlâ çok az. Hatta, "... öğretmenin özel gereksinimli bir çocuğu okulda fark etmemesi hayatın olağan akışına uygundur" şeklinde bir yargı kararı bile çıktı. Bu şaşırtıcı karar Danıştay'da temyizde. Sevindirici olan ise şu; artık yargı ve diğer hak arama kurumları bu özel gereksinimli çocuklara sahip çıkıyor. Bu özel çocuklara ayrımcılığa ceza yağıyor.

TİHEK: AYRIMCILIK

İki yeni ve önemli karar Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'ndan (TİHEK) çıktı. Kararların altında yeni TİHEK Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun'un da imzası var. Özgül öğrenim güçlüğü (disleksi) ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı bulunan özel gereksinimli iki öğrenci ayrı ayrı TİHEK'e başvurdu. TİHEK, özel gereksinimli iki başvurucu öğrencinin de başvurusunu kabul etti. "Engellilik temelinde ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine" karar verdi. İki karar da İstanbul'daki çok köklü ve saygın bir özel lise ile Beyoğlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü aleyhine çıktı.

600 BİN TL CEZA

İlk kararda lise ve ilçe milli eğitime ayrı ayrı 200'er biner lira, ikinci kararda ise sadece lise için olmak üzere toplam 600 bin lira idari para cezası kesildi. TİHEK kararın taraflara tebliğine ve kamuoyuna duyurulmasına karar verdi. Peki bu iki çocuk neden TİHEK'e başvurdu. Bu kararlar hangi gerekçelerle verildi İki öğrencinin de avukatı olan Burcu Akar Muratoğlu ile konuştum.

HAKLARINDAN YARARLANAMADILAR

Avukat Muratoğlu'nun verdiği bilgiye göre İstanbul'daki köklü özel liseye ilkokuldan beri kayıtlı olan ilk özel gereksinimli öğrenci, yıllardır raporlu olmasına rağmen özel eğitim haklarından yararlandırılmadı. Öğrencinin, "Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu" (ÇÖZGER) ilkokuldan itibaren okulun ve rehber öğretmenlerin bilgisindeydi. Buna rağmen öğrenci, ek süre, ayrı salonda sınava girme, destek eğitim odasından yararlanma gibi yasal haklardan faydalandırılmadı. Lise hazırlık sınıfında zorluklar yaşayan öğrenci için ailesi defalarca okula dilekçe verdi. Ancak talepleri ya reddedildi ya da yanıtsız bırakıldı. Rehber öğretmen ve edebiyat öğretmeni tarafından öğrencinin özel gereksinim durumu sınıfta akranlarının önünde ifşa edildi. Küçük düşürüldü. Ailenin şikâyetleri "Hak ihlali yoktur" denilerek kapatılınca konu Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu'na taşındı. Ankara'dan atanan müfettişler, okulun ve ilçe milli eğitimin ihmali olduğu tespiti yaptı. Okul müdürü, müdür yardımcıları, rehber öğretmen ve diğer öğretmenlere idari cezalar verildi.

KÜÇÜK DÜŞÜRÜLDÜLER

Avukat Muratoğlu, "Disleksi ile DEHB tanılarına sahip öğrencinin gereksinimlerine uygun bireyselleştirilmiş eğitim programı uygulanmaması, özel durumuna ilişkin kişisel verilerin üçüncü kişilerle paylaşılması nedeniyle ayrımcılık yasağının ihlal edildiği" iddiasıyla TİHEK'e başvurdu. TİHEK, 24 Temmuz'da oybirliği ile özel gereksinimli öğrenci yönünden "Engellilik temelinde ayrımcılık yasağının" ihlal edildiğine toplam 400 bin lira idari para cezası verilmesine hükmetti. TİHEK kararında özetle şöyle denildi: "Başvuran hakkında tek kişilik sınav salonunda sınav kararının fiilen hayata geçirilmemesi; başvuranın özel durumu nedeniyle eğitim ortamında damgalayıcı ifadelere maruz kalmasına karşın okul idaresince bu iddiaların açıklığa kavuşturulmasına yönelik olarak herhangi bir açıklamada bulunulmaması; ayrıca destek eğitim odası açılmasına yönelik olarak iletilen taleplere rağmen sürecin etkin biçimde yürütülmemesi gerekçeleriyle başvuru konusu olayda engellilik temelinde ayrımcılık yasağının ihlal edildiği kanaatine varılmıştır."