Hasan-Öznur Başkaya çiftinden düğünlerinde izinsiz şarkı söyledikleri için Ankaralı Coşkun'un 300 bin TL istemesiyle başlayan telif hakları tartışması sürüyor. Peki düğün salonunda izinsiz çalınan şarkıdan kim sorumlu İstanbul Barosu avukatı Utku Karabayraktar yanıtladı....

* Düğün salonlarında çalınan şarkılarla ilgili izin gerekiyor. Şarkılarla ilgili izin uygulaması nasıldır

Bu noktada şu önemlidir. Başkasına ait şarkıyı söyleyen kişi, düğünde sahne alan profesyonel bir icracı sanatçı mı, yoksa kendi düğününde doğaçlama şarkı söyleyen düğün sahibi veya misafir mi Düğün salonu, otel vb işletmelerin mekânlarında kullandıkları şarkılar onların ticari faaliyetlerinin bir parçası sayılırlar. Bu durumda yasalarımız bu işletmenin ilgili meslek birlikleri ile bu parçaların mekânda çalınabilmesi için bir sözleşme yapması gerektiğini düzenlemiştir. Bu izin olmaksızın dijital platform, radyo, TV veya canlı icra olarak mekânda müzik eserlerinin kullanılması işletme sahibinin hukuki ve cezai sorumluluğunu doğurur. Bu izne sahip olmayan bir mekânda sahne alan sanatçılar da bu kapsamda işletme sahibi ile birlikte sorumlu olacaklardır. Düğün sahibi bu kapsamda izin alma yükümlüsü olmadığı için sorumlu değildir.

MASADA ŞARKI SÖYLEMEK...

* Masada şarkı söyleyenlerin durumu ihlal kapsamına girer mi

İzin olmasa dahi bir restoranda veya kapalı işletmede masalarında şarkı söyleyen kişilerin bu eylemi "şahsi kullanım" kapsamında bir ihlal teşkil etmez. Bir paylaşımın telif ihlali sayılması için üç temel kriterin bir araya gelmesi gerekir:

1. Erişime Açma: Eserin bir sunucuya yüklenerek internette erişilebilir hale getirilmesi.

2. Umuma Yönelik Olması: İletimin, eser sahibiyle kişisel bağı olmayan, tanımadığımız kitlelerin erişimine de açık olması.

3. İzinsiz Olması: Eser sahibinden yazılı bir izin alınmamış olması. Telif ihlali ile karşı karşıya kalmamak için bu üç kritere mutlaka dikkat edilmelidir. Çünkü mevcut katı yasal düzenlememiz, ticari amaç güdülmese bile kitlelerin erişimine açılan izinsiz her türlü umuma iletimi ihlal sayma eğilimindedir. Kanaatimce ticari olmayan, amatör ve anı niteliğindeki bu tür paylaşımların daha esnek değerlendirilmesi çağımızın gerçeklerine daha uygun olur.

RESTORANLARDA DURUM

* Restoran, otel veya benzeri işletmelerde izinsiz müzik kullanımında durum nedir

Bu mekânlardaki müzik yayını "Temsil Hakkı" kapsamına girer. Burada sorumluluk kural olarak işletmecidedir. Otel veya düğün salonu işletmecilerinin hak sahibi olan tüm meslek birlikleriyle yıllık lisans anlaşmalarını yapması gerekir.

DÜĞÜN SAHİPLERİ DİKKAT

Düğün sahipleri için ise tavsiyem şudur: Salonla sözleşme yaparken, "Müzik telif bedelleri işletmeye aittir ve gerekli meslek birlikleri eliyle lisanslanmıştır" ibaresinin sözleşmede yer almasını isteyin. Bu şekilde hukuki ve cezai sorumluluktan kesin şekilde kurtulabilirsiniz

ÇÖZÜM DENGELİ DÜZENDE

* Bu konuda sizce çözüm ne olabilir
Sanatçıları korumak aynı zamanda sanat üretimini teşvik eder. Caydırıcı cezalandırmaların olmaması bütün birikimi ve emeğini sanat üretimine adamış sanatçıların mali sıkıntılar yaşaması ve yeni eserleri üretmekten kaçınmaları gibi bir sonuç doğurabilir. Burada hem sanatçıların haklarını sıkı sıkıya korumak hem de gelir elde etmeksizin adil kullanım kapsamında şahsi ve kısa paylaşımlar yapan kişilerin mağdur olmamasını sağlamak arasında bir denge kurulmasına ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Bu da platformların gelirleri şeffaf ve tatmin edici şekilde eser sahiplerine aktardıkları ve işletmelerin meslek birliği anlaşmalarını eksiksiz olarak tamamladıkları bir düzende mümkün olabilir."