Ankaralı Coşkun'un şarkısını düğünlerinde kullanan çiftten 300 bin lira istemesi, Müjde Ar'ın da Şalvar Davası filmindeki sahneleri paylaşan şoförü savcılığa şikâyet etmesi 'telif hakkı' tartışmasını yeniden alevlendirdi. Peki en mutlu gününüzde çalıp söylediğiniz şarkı nedeniyle sanık olmamak ve tazminat ödememek için ne yapmalı...

GEÇEN hafta iki önemli telif hakkı tartışması yaşandı. İlki düğün şarkısıydı. İkincisi filmden sahne paylaşımıydı. Peki, bu tür paylaşımlar ne zaman suç oluyor Mevzuat nasıl Yargıtay'ın görüşü ne Telif hakkı ihlalinden sanık olmamak için nelere dikkat etmeliyiz

- Bir düğünde veya doğum gününde söylenen şarkıyı sosyal medyadan paylaşmak hukuken yaymak mıdır Kanunu ihlal sayılır mı

Bu konuda şu soru önemli; kendi aralarında söyledikleri şarkıyı kayıt altına alıp paylaşıyorlar mı Bu şekilde bir kayıt varsa, bu kaydı yapıp herkesin erişebileceği şekilde sosyal medyada paylaşan kişilerin eylemi Fikir Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında izinsiz çoğaltma ve umuma iletim kapsamında değerlendirilecektir. Ancak bu kaydı sadece arkadaşlarına göndermişse veya sadece arkadaşlarının eriştiği kapalı bir Facebook arkadaş grubunda paylaşmışsa bu durum tek başına ihlal oluşturmayacaktır. Kısıtlı arkadaş, aile grubu hariç kitlelerin erişebileceği şekilde bir paylaşımın olduğu noktada risk ve ihlal başlar.

Haberin Devamı

SAYFA KAPALI MI AÇIK MI

Şarkıyı şahsi arkadaş grubunda söylemek değil, bunu herkesin veya geniş kitlelerin erişebileceği şekilde paylaşmak hukuki ve cezai anlamda ihlal oluşturur. Burada paylaşım yaptığınız sayfanın kapalı mı yoksa herkes tarafından erişilen bir sayfa mı olduğu önemlidir.

Bir paylaşımın telif ihlali sayılması için hangi kriterler gerekir

Üç temel kriterin bir araya gelmesi gerekir:

Erişime açma: Eserin bir sunucuya yüklenerek internette erişilebilir hale getirilmesi. Umuma yönelik olması: İletimin eser sahibiyle kişisel bağı olmayan, tanımadığımız kitlelerin erişimine de açık olması. İzinsiz olması: Eser sahibinden yazılı bir izin alınmamış olması.

ERİŞİME AÇILMASI İHLAL

- Başkaya çifti olayında telif ihlali konusu nasıl değerlendirilebilir

Özgürlükçü bir bakış açısıyla bakarsak İzmir'li Hasan ve Öznur çiftinin amacı ticari bir korsanlık değil, düğünlerinde sevdikleri bir şarkıyı aile ve dostlarına söylemekti. Çok beğeni alması onların suçu değil. Ancak mevcut katı yasal düzenleme, ticari amaç güdülmese bile kitlelerin erişimine açılan izinsiz her türlü umuma iletimi ihlal sayma eğilimindedir.

MADDİ-MANEVİ TAZMİNAT

- İzinsiz şarkı söyleyip paylaşanlar tazminat ödemek zorunda kalabilirler mi

Maalesef ödemek zorunda kalabilirler. İhlalin başladığı noktada hukukumuzda eser sahibi, izinsiz kullanımlarda hem maddi hem de manevi tazminat talep etme hakkına sahiptir.

Haberin Devamı

YOUTUBE KRİTERİ

Burada YouTube ve sosyal medya özelinde bir parantez açmak istiyorum: Eğer Başkaya çifti bu videoyu YouTube'da "gelire kapalı" (monetizasyon kapalı) şekilde paylaşmışsa, yani videodan reklam geliri elde etmiyorlarsa platform da bu gelirleri müzik eseri sahiplerine aktarıyorsa eser sahipleri şikâyet hakları yerine bunun yayınlanmasına izin verebilirler. Ancak her hâlükârda bu onların takdirinde olan bir karar olduğu için platformdan bu içeriklerin kaldırılmasını da talep ederek herkese açık paylaşım yapan kişilere tazminat talebi yönlendirebilirler.

HAPİS CEZASI DA VAR

- Peki ya ceza davası FSEK 71'e göre hapis cezası da alabilirler mi

Haberin Devamı

FSEK'in 71. maddesi, hak sahibinin izni olmaksızın bir eseri umuma ileten kişiler hakkında 1 yıldan 5 yıla kadar hapis veya adli para cezası öngörür. Yine de ceza hukukunun temelinde "kast" unsuru yatar. Bir düğün videosu paylaşıp anı ölümsüzleştirmek isteyen bir çifti, sanki korsan film sitesi kurmuş bir suçlu gibi 5 yıl hapisle yargılamak vicdanları yaralayabilir. Paylaşımı çift değil 3. kişiler yapmışsa bu kişilerin sorumluluğuna değil, paylaşanların sorumluluğuna gidilir.

- Yargıtay'ın bu konudaki yerleşik kararlarına göre durum nedir

İnternetteki paylaşımları "umuma iletim" olarak tanımlıyor ve bu hakkın eser sahiplerinden izinsiz kullanımını suç sayıyor. Aynı şekilde bir eserin izin alınmadan internette paylaşılmasını sanatçının maddi ve manevi haklarına saldırı olarak görüyor.

Haberin Devamı

'NE BİLSİN ELLER'

Konservatuvar mezunu Hasan Başkaya ve amatör olarak şarkı söyleyen memur Öznur Başkaya, 2023 yılı Haziran ayında dünyaevine girdi. Başkaya çifti, düğünlerinde Ankaralı Coşkun'a ait 'Ne Bilsin Eller' şarkısını söyleyerek davetlilerden büyük alkış aldı. Şarkı söyledikleri video, sosyal medyada özellikle de düğün sayfalarında paylaşıldı. Video kısa sürede viral oldu. Müzik öğretmeni Hasan Başkaya daha sonraki gelişmeleri şöyle anlattı: