Matbaa kuranı nasıl tanırsınız

Bugün günlük siyaset beklemeyin bu köşede. Bunun yerine tarihi bir kişilikten bahsedeceğim. Bilmediğiniz yönüyle..Adalete özen göstermeme..Guzelce siyaset ve idare etmede gevşeklik..İşleri ehline vermemeAlınan kararlarda muşavere etmemeİlim adamları ve iş bilir kimselerin göruşuyle iş yapmamaRuşvetin yaygınlığıİşlerin mukemmelen öğrenilmemesi ve baştan savmacılıkSanmayın ki bu iktidarın özelliklerini sayıyorum. Bugün şüphesiz bunlara eklenecek çok şey var.Yukarıda okuduklarınız ise 1732'de basılmış ve II. Mahmut'a da verilmiş bir kitaptan...Kitabın içeriği Osmanlı'nın neden çökmekte olduğu, Avrupa'nın neden ve nasıl yükseldiği.. üzerine...Peki kim yazmışÇok az sayıda bileni bir kenara bırakacak olursak, çoğunuza sürpriz gelecek bir isim: İbrahim Müteferrika.. (1670-1745)Onun kim olduğunu sormayacağım artık. Hepiniz bilirsiniz.Tek bildiğimiz zaten bu: Matbaanın kurucusu!Ama bence esas ve belirgin özelliği bu değil.Matbaa kuruluşuna soyunması ise Osmanlı'da bir aydınlanma hareketini başlatabilmek.ÖNCELİKLE FİKİR ADAMI...Şüphesiz matbaacılığı biliyor, baskıyı, makineleri ve önemini..Ama Osmanlı'da ilk bilim tarihçisi olma özelliği var. Avrupa'yı izliyor. Bilimsel gelişmelerden haberi var.Adnan Adıvar: "İbrahim Efendi, esasen memlekete müspet ilimleri sokmak hevesine düşmüş hür fikirli bir zat.." Müteferrika matbaasında bastığı ilk kitap olan Kâtip Çelebi'nin Cihannüma'sına eklediği notlarda geometri üzerine ilk bilgiler, "evren üzerine çeşitli öğretileri mesela Tycho Brahe ve Kopernik'in sistemlerini de ekliyor, belki bizim için pek yeni sayılabilecek ilimlerin temel bilgilerini verecek eserler, ekler yazmış ve bu suretle memleketimize Avrupa Rönesansı'ndan ilk haberleri vermiştir.."Ne zaman 200-300 yıl sonra!Bu kadar değil, daha ötesini Türkiye'de Çağdaşlaşma başlıklı anıt eserin sahibi Niyazi Berkes keşfediyor:Macar değil Erdel'lidir (Transilvanya). Katolik veya Kalvinist değil, bunlara karşı var olan Unitarius inancındadır. Bu inancı "İspanya'da Miguel Servetus adında, Katolik ve Kalvinist kiliseleri tarafından takibe uğrayan düşünür" yaratmıştır ve Cenevre'de Kalvinistler tarafından kütükler üzerinde yakılmasına rağmen inancı yayılmıştır." İbrahim Bey, onlardan!Berkes onun niteliğini "matbaacılık, coğrafyacılık ve bilimcilik" olarak sayar. ULUSLARIN DÜZENİ ÜZERİNE AKIL İLKELERİAma yazdığı Ulusların Düzeni Üzerine