Önce ayrıl sonra birleş: Bilimin klasik kompartımanları yıkılıyor (2)
Dünkü yazımda, Nobel Fizik Ödülü'nün bilgisayar bilimcilere verilmesini, çoktandır başlayan bilimde birleşme sürecinin Nobel Komitesi'nin bu yeni kararı ile resmiyet kazandığını, bugün artık saf haliyle tıp, fizik, kimyadan daha ziyade giderek bütünleşik bilimler dönemine girildiğini yazmıştım.
İlk başlarda her şeyden bilen doğa filozofları vardı, şüphesiz her birinin ağırlıklı bir alanı da vardı ama bilimlerde her şeyi izlerlerdi. Bilimsel üretim ve araştırmalar yaygın değildi ve doğa bilginlerinin hepsini izleme şansı vardı.
Bilimler geliştikçe bir kişinin her gelişmeyi izleyebilmesi mümkün olmadı. Bilim yakın zamanlara kadar kompartımanlarda yaşadı. Bilgi bu kompartımanlarda birikmeye başladı. Tıp, fizik, kimya, matematik elektrik elektro manyetik...
Bu bir zorunluluktu aslında: Doğayı anlayabilmek için küçük küçük parçalardan (değişik bilim dalları) yola çıkılmalıydı.
O ZAMANLAR VE BUGÜNAlfred Nobel'in zamanında böyleydi. O da fizik, kimya, tıp bilimleri olarak nitelendirdi bilimde ödül dağıtımını. Daha sonra İsveç Merkez Bankası ekonomiyi de dışarıdan buna eklemledi, ödülü İsveç Bilimler Akademisi veriyor ve hepsi bir arada aynı hafta açıklanıyordu. Matematik için ise Norveç kralı Nobel değerinde Abel ödülü koydu. (Bu nisanda verildi.)
Fakat Alfred Nobel'in ödül verdiği bilim kompartımanları altından çok sular aktı. Muazzam bilgi birikimi oldu. Eski bilim kompartımanları doğayı, canlı hayatı, evreni bütünleşik anlayabilmek için yetersiz kaldı ve işbirliği dönemleri başladı. Mesela fiziğin hatta tıbbın matematiğe, bilgisayar bilimine, özetle neredeyse tüm alanlarla işbirliği yapma, yardım alma zorunluluğu ortaya çıktı. Bilimler bir anlamda kendi çevreleriyle bütünleşme sürecine girdi.
Nobel Fizik Ödülü'nün bilgisayar bilimcilerine verilmesi, aslında eski kompartımanların çoktan yıkıldığının resmi en büyük ödülle ilanı oluyordu.
MESELA FİZİK ÖDÜLÜ KONUSUİki bilimci bambaşka bir çağın temellerini atmışlardı. Bildiğimiz beyindeki sinir ağlarından yola çıkarak yapay sinir ağları geliştirmişlerdi. Makine öğrenimi ve bunun üzerinde inşa edilen yapay zekâ uygulamaları hem hayatımızı kolaylaştırdı hem de olağanüstü uygulamalarla tüm bilimlere yöntemler hediye etti.
Bilgisayar bilimciler Hopfield ve Hinton yapay sinir ağlarını matematiksel fiziği kullanarak başardı. Bu büyük bir matematik ve mühendislik işiydi aynı zamanda. Nobel'de "bilgisayar bilimi" yok ama bu alanda gerçekleştirilen büyük bir başarıyı ödüllendirmek için matematiksel fiziği kullanmaları, fizik ödülünün gerekçesi oldu. Böylece aslında bilgisayar bilimi de Nobellere fizik aracılığıyla eklemlenmiş oldu. Ne yani bilgisayar bilimindeki çağ açan çalışmalar görmezlikten mi gelinecekti!