Kürt meselesini çözüm komisyonu sanki çıkmaza girdi gibi. Gerçi iktidar sanki bildiğini okuyor gibi davranıyor. Kürt milliyetçileri, artık sivil kanadı DEM'de sözcülüğünü bulmuş. "PKK ve terör ile ilgimiz yok" söyleminden, "Kandil'deki yoldaşlarımız" söylemine geldiler. Bu şüphesiz biliniyordu da şimdi saydamlık egemen oldu siyasete.

Tüm Kürt siyasal hareketi tek fikir etrafında bütünleşmiş: Lozan iptal edilmeli ve Türkiye (artık hangi adla) Türk-Kürt veya Kürt-Türk Cumhuriyeti olarak yeniden kurulmalı. (Kürt kimliği ancak böyle kabul edilmiş olur.) 1924 Anayasası da bu reddiye içinde.

Sevr dayatması konusunda tek kelime etmiyorlar. Aslında istedikleri Sevr.

İsmet İnönü, Hatıralar kitabında (Bilgi Yayınevi) Lozan'da İngiliz müzakereci ve başbakan Lord Curzon ile arasında geçen konuşmayı anlatır.

Curzon der ki: "Konferanstan bir neticeye varacağız. Ama memnun ayrılmayacağız. Hiçbir işte bizi memnun etmiyorsunuz. Hepsini reddediyorsunuz. En nihayet şu kanaate vardık ki ne reddederseniz hepsini cebimize atıyoruz. Memleketiniz haraptır. Harap bir memleketi nasıl kurtaracaksınız İhtiyaç sebebiyle yarın para istemek için karşımıza gelip diz çöktüğünüz zaman, bugün reddettiklerinizi cebimizden birer birer çıkarıp size göstereceğiz."

İsmet İnönü, Lord Curzon'a "Şimdi meseleleri halledelim, para istemek için gelirsem o zaman gösterirsiniz" der.

3 AĞIR YENİLGİ

Sevr'in (imza 1920) baş dayatıcısı İngiltere idi ve Atatürk ve arkadaşlarınca yırtılıp atılması ve sonra da Kurtuluş Savaşı'yla Anadolu'dan süpürülmeleri, tabii hele anakkale yenilgileri yüreklerinde derin yaralar açmıştı mı demeliyiz, Musul'u almaları bile kendilerini tatmin etmemişti.

Ellerinden gelse Lozan'ı da imzalamazlardı ama sürekli savaş durumu hiçbir zaman görülmemişti ve yenilgiye imza atmak zorundaydılar.

Şimdi Lozan'ı yerle bir etmek ve Sevr'i canlandırmak için yeni bir "doğal" müttefikleri oldu: Kürt milliyetçi hareketi.

Gerçi baş emperyalist bayrağı ABD'ye devretmişlerdi. Ama Ortadoğu konusunda ha kendileri ha Amerikalı gölgeleri...

Lord Curzon şimdi cebinden DEM'i mi çıkarıyor, dersiniz...

MAKSİMALİST GÖRÜŞLER

Gerçi Kürt milliyetçileri uzun zamandır Lozan Anlaşması'na karşıydılar.

Ama şimdi ilk kez doğrudan Anadolu'nun bağrında, Lozan'ı yırtacağız bağırışları yükseliyor.