Onlarca anket önümüze geliyor ve buna göre yorumlar yapıyoruz. Fakat örneğin en az bir yıllık bir süreçte toplumsal, siyasal, ekonomik açıdan nispeten dalgasız bir durum geçirmemize, dahası milletin (ekonomi ve şirketler dahil) ekonomik zorluklarının daha da derinleşmesine rağmen, anket sonuçları birbiriyle ve reel durumla o kadar çelişen sonuçlar veriyor ki haklı olarak neler oluyor sorusunu soran sorana.

Bir bakmışsınız MHP yüzde 5'in altında, baraja takılıp ilk seçimde tek başına Meclis'e giremiyor. En son ankete bakmışsınız MHP yüzde 7'nin üzerinde.

Önümüze gelen anketlerin hepsi telefonla yapılıyor. Bu zaten birinci sorun. İkinci sorun, anket şirketlerinin -hadi diyelim- bazılarına mali katkı yapan siyasi partilerin müdahalesi konuşuluyor.

Başka bir sorun, iktidar partisine yakın bazı anketçiler AKP'yi CHP'nin bile önünde gösteren sonuçlar açıklıyor. Şüphesiz, bunun için kurulmuş yandaş şirketler. Bunlar bir cumhurbaşkanına elde ettikleri sonuçları olduğu gibi aktarıyor, bir de aynı sonuçları tahrif edilmiş olarak kamuoyuna açıklıyorlar.

GÜVENMELİ MİYİZ

Soru şu, şu aşamada seçimlere bu kadar ay-yıl varken yaptıkları anketlere güvenmeli miyiz

Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu, bu konuda doktorasını yapmış bir insan olarak "Hayır" diyor. Hiçbirine güvenmeyin, diyor. Zaten ben de her zaman kuşkuyla yaklaşırım sonuçlara, özellikle bu süreçte.

Seçimlere az bir süre kala yapılacak son anketlerin bir kısmı, şirketinin güvenliğine önem verenler elde ettikleri, artı eksi güvenirlik sınırları içindeki sonuçları olduğu gibi açıklayacaklar. Bir kısmı ise zaten verilen görevler gereği, yanıltıcı sonuçlarla milletin oyunu eğip bükmeye çalışacaklar. Önceki seçimlerde bunu çok yaşadık.

SORUNLU ALAN: TELEFONLA ANKET

Ersin Hoca, telefonla yapılan anketlerin bilimsel yanı olmadığını söylüyor, uluslararası bilim çevrelerinin de bu konuda açıklamaları, çalışmaları olduğunu söylüyor.

Ülkemizde daha yeni yapılmış, 2022 tarihli, bizim ciddi bilimcilerimizin yaptığı bir araştırma makalesini oku diye gönderdi hoca.

Araştırmada "seçim anketlerinin olası hataları asgari düzeye indirme amacıyla uluslararası yazında ve meslek birlikleri tarafından dikkat çekilen kriterlere ne ölçüde uydukları"nı inceliyor.

"Bu amaçla ülkemizde 2011- 2019 yılları arasındaki sekiz seçim için gerçekleştirilen ve geleneksel ve sosyal medyada yayımlanan toplam 295 seçim anketini içeren kapsamlı bir veri seti" toplamışlar.

Bu anketleri "toplam anket hatası" yaklaşımı ve "şeffaflık kriterleri" ışığında değerlendirmişler.

VARDIKLARI SONU:

Ülkemizdeki seçim anketlerinin birçoğu özellikle temsil alanında bilimsel standartların önemli ölçüde uzağında ve seçim sonuçlarını tahmin etmede başarısız bulmuşlar. Özellikle 1987'den sonraki anketleri değerlendiren araştırmaların da anketlerin güvenirliliğin çok uzağında bulunduğunu da kaydediyorlar.

Seçim anketlerinde kullanılan yöntemlerin birçok demokratik ve demokratikleşmekte olan ülkede hemen her seçim sonrasında sorgulanır olduğunu ve anketlerin geçerlilik, güvenilirlik ve metodolojisi konularına odaklanan bilimsel araştırmaların da çığ gibi arttığını belirtiyorlar.

Şimdiki çalışmayla bilimsel literatürde "toplam anket hatası" yaklaşımı ışığında hem anket çalışmalarını gerçekleştiren uzmanlara hem de anketlerin tüketicilerine bilimsel yol göstermek istiyorlar. Bu konuda şüphesiz uluslararası çalışmalara da gönderme yapıyorlar.

PEKİ SONU

Evet, sonuçta bulguları ne Telefonla yapılan anketler, hedef kitlede cep telefonu kullanmayanları saf dışı bırakıyor. Örneklem hatası. Başka