Toplum, emperyalizm ve işbirlikçilerinin kötülüğüne karşı ne gerekiyorsa yapar demiştim.
Çağdaş bir toplum olma yolundaki romanımızın ne gerekiyorsa yaptığını gösteren romancılarımızla kıvanç duyarak belleğimizi tazeleyelim:
19. yüzyılda doğan Hüseyin Rahmi Gürpınar (Şıpsevdi-Gulyabani-Efsuncu Baba), Halide Edip Adıvar (Ateşten Gömlek-Vurun Kahpeye-Sinekli Bakkal), Yakup Kadri Karaosmanoğlu (Bir Sürgün-Hüküm Gecesi-Kiralık Konak-Sodom ve Gomore-Yaban-Panorama-Ankara), Reşat Nuri Güntekin (Çalıkuşu-Yeşil Gece-Yaprak Dökümü-Değirmen), Halikarnas Balıkçısı (Aganta Burina Burinata-Ötelerin Çocukları-Deniz Gurbetçileri), Şevket Süreyya Aydemir (Toprak Uyanırsa-Suyu Arayan Adam), Sadri Ertem (Çıkrıklar Durunca) romanın onurunu Cumhuriyetle kucaklaştırdı.
CUMHURİYETİN ROMANINI YAZDILARAhmet Hamdi Tanpınar (Huzur-Saatleri Ayarlama Enstitüsü-Sahnenin Dışındakiler), Suat Derviş (Ankara Mahpusu-Kara Kitap), İlhan Tarus (Yeşilkaya Savcısı-Varolmak-Hükümet Meydanı-Vatan Tutkusu-Kasabanın Ruhu-Uzun Atlama), Kemal Bilbaşar (Cemo-Memo), Orhan Kemal (Baba Evi-Avare Yıllar-Cemile-Dünya Evi-Bereketli Topraklar Üzerinde-Murtaza-Eskici ve Oğulları-Vukuat Var-Hanımın Çiftliği-Devlet Kuşu-El Kızı-Gurbet Kuşları-Müfettişler Müfettişi), Peride Celal (Kurtlar-Üç Yirmidört Saat), Samim Kocagöz (Onbinlerin Dönüşü-KalpaklılarDoludizgin-İzmir'in İçinde-Eski Toprak), Necati Cumalı (Tütün Zamanı-Yağmurlarla Topraklar-Acı Tütün-Aşk da Gezer-Viran Dağlar), Hıfzı Topuz (Gazi ve Fikriye-Çamlıca'nın Üç Gülü-Başın Öne Eğilmesin-Özgürlüğe Kurşun-Hava Kurşun Gibi Ağır-Elbet Sabah Olacaktır-Vatanı Sattık Bir Pula-Çılgın ve Özgür), Oktay Akbal (Düş Ekmeği-Garipler Sokağı-Suçumuz İnsan Olmak), Yaşar Kemal (İnce Memed-Ortadirek-Yer Demir Gök Bakır-Ölmez Otu-Demirciler Çarşısı Cinayeti-Yusufçuk Yusuf-Yağmurcuk Kuşu-Kale Kapısı-Kanın Sesi-Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana-Karıncanın Su İçtiği-Tanyeli Horozları- Çıplak Deniz Çıplak Ada), Turgut Özakman (Şu Çılgın Türkler), Tarık Dursun K. (Denizin Kanı-Gün Döndü), Füruzan (47'liler), Tahsin Yücel (Peygamberin Son Beş Günü-Yalan-Gökdelen), Oğuz Atay (Tutunamayanlar-Tehlikeli Oyunlar), Pınar Kür (Yarın Yarın), Ümit Kaftancıoğlu (Yelatan-Tüfekliler), Erol Toy (Azap Ortakları-Toprak Acıkınca-Acı Para-Gözbağı-Zor Oyunu-İmparator-Hocaefendi) Cumhuriyetin çağdaşlaşma atılımlarını toplumla bütünleştiren romanlar yazdı.
ROMANIMIZ DİRENDİSabahattin Ali (Kuyucaklı Yusuf-İçimizdeki Şeytan-Kürk Mantolu Madonna), Hasan İzzettin Dinamo (Kutsal İsyan), Reşat Enis (Toprak Kokusu-Afrodit Buhurdanında Bir Kadın-Ağlama Duvarı-Despot), Aziz Nesin (Gol Kralı-Zübük-Şimdiki Çocuklar Harika-Tatlı Betüş-Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz-Tek Yol), Rıfat Ilgaz (Hababam Sınıfı-Karartma Geceleri-Sarı Yazma), Vedat Türkali (Bir Gün Tek Başına-Mavi Karanlık-Yeşilçam Dedikleri Türkiye-Güven), Attilâ İlhan (Kurtlar Sofrası-Reis Paşa-Bıçağın Ucu-Sırtlan Payı-Yaraya Tuz Basmak-Dersaadette Sabah Ezanları-O Karanlıkta Biz), 1940'lı yılların amansız karanlığında aydınlığın bayrağını açtı.