30 Ağustos'ta Anadolu topraklarına zafer mührü vuran kahraman Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ebedi başkomutanı Mareşal Gazi Mustafa Kemal Atatürk, askerliği "insanların sevk ve idaresi sanatı" olarak tanımlar. Bu sade ancak derin tanım, komutan olmanın özünü ve zaferin kaynağını ortaya koyar.

İnsanların sevk ve idaresi kudrete ve kabiliyete dayalı komuta fonksiyonudur. O takdirde, komutanın askerlik sanatını icrasından ortaya çıkacak büyük eser "zafer"dir. Tarihsel ve teorik çerçevede söylenebilir ki komutan, yüksek askerlik bilgisini "adalet, disiplin, muhakeme, öngörü ve sorumluluk bilinci" nitelikleriyle bütünleştirebilmişse, zafer de ufuktan doğmaya başlamıştır.

ZAFERE GÖTÜREN İLKELER

Sun Tzu adalet ve disiplinin önemini şöyle vurgular: "Askerin komutanına inanmasını sağlamak için ayırım göstermeden bir yandan adil davranıp diğer yandan çelik gibi disiplin altında tutmalıyız. Bu, zafere giden en kesin yoldur." Disiplinin tesisinde önemli dayanaklardan biri emirlerin niteliğidir.

Emirlerde "kesinlik, zamanlama ve yerindelik" zafere götüren ilkelerdir. Ulu önderin Conkbayırı'ndaki "Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölene kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar gelebilir" emri anakkale Savaşı'nda; "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır; o satıh bütün vatandır" emri (ve stratejisi) de Sakarya Savaşı'nda tarihin akışını değiştirmiş, Türk ulusunun kaderine olumlu yön vermiştir.

Komutan; sürekli muhakeme ve öngörü kabiliyetiyle gelişmeleri, risk ve tehditleri sürekli kıymetlendirir, önlemlerini her zaman hazır tutar. Hiç kuşku yok ki muhakeme ve öngörü, gerçeklikler üzerine gerçekçi şekilde inşa edildiğinde değer taşır, fayda üretebilir. Ebedi başkomutanın ifade ettiği gibi "Durumu gözden geçirirken ve önlem düşünürken acı olsa da gerçeği görmekten bir an uzaklaşmamak gerekir. Kendimizi ve birbirimizi aldatmak için gerek ve zorunluluk yoktur."

KOMUTANIN AĞIR YÜKÜ

Büyük Atatürk'ün; manevi baskılar olacağını bildiği halde, İnönü Muharebeleri'ni kazanmış muzaffer orduyu yıpratmamak ve daha büyük zafer için hazırlık yapmak üzere Sakarya Nehri'nin doğusuna geri çekme öngörüsü ve planı, tarihi Sakarya Zaferi'ni hazırlayan temel faktör olmuştur.