"İnsan, anlayana çok...

Anlamayana eksik görünür

Hepsi bu!"

Gabriel Garcia Marquez

Cumhuriyetimizin 101. yaşını kutluyoruz. Kutlamak için bilmek ve anlamak gerekir. Mustafa Kemal Atatürk diyor ya "Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız bu yeterlidir."

Bandırma Vapuru ile 16 Mayıs 1919 tarihinde İstanbul'dan başlanan yolculuk, 19 Mayıs Pazartesi günü Samsun'a ulaşılmasıyla sona erer ama bu, geminin yolcuları ve koca bir halk için bir başlangıçtır aynı zamanda. Bu durum, Mustafa Kemal'in Nutuk'a başladığı, kurtuluş mücadelesinin başlangıcını anlatan o müthiş cümleyle karşımıza çıkar: "1919 senesi mayısının on dokuzuncu günü Samsun'a çıktım", "Genel durum ve görünüş" diye devamla ülkenin ve milletin perişan halini anlatır.

Görevlidir Mustafa Kemal. Karadeniz'de Müslümanlarla Pontus çeteleri arasındaki sorunları kontrol altına almak için yetkilendirilmiş bu generali müfettiş olarak bölgeye gönderen saray, Mustafa Kemal'in niyetinden elbette habersizdir. Havza'dan hemen Amasya'ya geçen Mustafa Kemal'in 22 Haziran 1919'da yayımladığı "Amasya Genelgesi"nde görürüz bu niyeti.

Memleketin mevcut durumu ve kurtuluşun yollarının anlatıldığı bu bildiri, Milli Mücadele için önemli bir adım olur. Şimdi bağımsızlığa giden zorlu bir yol vardır önünde. Bu yolda, mücadelenin haklılığına ve milletin iradesine güvenmektedir. O millet ki arka arkaya Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı'ndan çıkmış, hem ordusu hem kendisi yorgun, yoksul; zulümden ve sömürüden bıkmış, kulluğun ve bağnazlığın kıskacında kavrulmuş... O millet ki askeri ve politik dehasıyla olmazı olduran paşasına inanmış, güvenmiş onurlu bir millet.

Mustafa Kemal bağımsızlık mücadelesini planlarken güvendiği, isteseler çok rahat başka yaşamları olabilecekken memleketi için en iyiyi isteyen ve bunun için ölümü göze alarak savaşmayı seçen iyi eğitim görmüş, yabancı dil bilen, bugün mücadele arkadaşları olarak andığımız yiğit insanlarla birlikteydi.

Bağımsızlık mücadelesi sırasında hem savaşa katılan o günün aydınlarıları arasından hem de halktan büyük kayıplar oldu.