Hukuksuz, denetimsiz demokrasi! - Doç. Dr. Hüseyin Mert
Çağdaş demokrasilerin, diğer yönetim biçimlerine göre üstünlüğü; sistem olarak değişime, yeniliklere, rekabete ve gelişmeye açık olmasıdır.
Demokrasilerde yönetme fonksiyonu yürütme organı tarafından yerine getirilir. Yürütme organı da halkın oylarıyla seçilir. Halkın oylarıyla seçilen yürütme organı yönetme fonksiyonunu yerine getirirken anayasa ve yasal düzenlemelere uymak zorundadır.
Çağdaş demokrasilerde yönetim anlayışlarının en temel ilkeleri; hesap verilebilirlik ve denetlenebilirlik ilkeleridir. Yürütme organı tüm faaliyetleri için denetime tabidir. Yürütme organı; faaliyetlerinin hukuka uygunluğu yönünden Danıştay ve mali yönden Sayıştay denetimine tabidir. Yüksek yargı organları halk adına yürütme organını hukuki ve mali yönden denetlerler.
Sayıştay; kamu kurumlarının faaliyetlerini mali yönden denetler. Sayıştay denetiminin amacı kamu kurumlarının; kamu kaynaklarını doğru ve verimli kullanmalarını, devletin mali şeffaflığını ve hesap verme sorumluluğunu yerine getirmelerini sağlamaktır. Danıştay; yürütme organının faaliyetlerinin anayasa ve yasalara uygunluğunu denetler. Danıştayca alınan kararlara yürütme organının uyması zorunludur.
DEVLETİN KALKINMASI İÇİN...Çağdaş demokrasilerde esas olan, hukuk ve denetimdir.
Şeyh Bedrettin, 15. yüzyıl dünyasında ünlü ve saygın bir hukuk bilgini, Osmanlı İmparatorluğu'nun Kazaskeri, yani kadıların-hakimlerin başkanıydı. Şeyh Bedrettin, bağnazlığa karşı, özgün ve özgür düşünceleriyle ve vermiş olduğu mücadeleyle çağdaşlarının üstünde bir adalet anlayışını savunmaktaydı. Şeyh Bedrettin o yıllarda hukuk devleti, hukuk adamı ve yargı bağımsızlığı üzerine bugün de geçerliliğini koruyan önemli şeyler söylemiştir. Şeyh Bedrettin'e göre, "Devletlerin kalkınması ve sürekliliğinde 'adalet' önemlidir. Devlet faaliyetleri adalet üzerine inşa edilmelidir. Hukukun temeli haktır, hukukun görevi hakkı korumaktır, hakkı güvenceye almaktır. Egemenler kendi çıkarları doğrultusunda kanunları oluşturabilirler. Bu durumda hukuk adamı kararını oluştururken kanunlara göre değil hakka göre karar vermelidir".
Hukuk, haktan ve yaşam adaletten uzaklaşırsa olmaz. İnsan haklarıyla insandır, hukuk herkes için ihtiyaçtır ve hukuk önünde herkes eşit olmalıdır. Çağdaş, gerçek demokrasinin temeli budur.
Dolayısıyla çağdaş demokrasilerde hukuk ve denetim esastır, bunlarsız demokrasi olmaz.
HUKUK OLMAZSA NE OLUREğer siz güç-iktidar olmanın gücü ve avantajlarıyla hukuku tanımaz ve çıkarlarınıza göre kullanırsanız eğer siz görevi denetim olan kurumların çalışmalarını engeller veya çıkarlarınıza göre çalıştırırsanız o rejim demokrasi olmaktan çıkar.