Bir programa uzaktan bakmak... Candan değil ama yandan destek vermek... Veya destek veriyor gibi görünmek... Her şeyi hükümetten beklemek... İstisnasız tüm görüşmelerde Ankara'dan taleplerde bulunmak... Hatta özel mahfillerde, "Ortada hakiki manada bir program da yok" diyecek kadar ileri gitmek... Şimdi, eğri oturup, doğru konuşma zamanı!
Enflasyon, toplumun farklı kesimleri güçleri oranında fedakârlıkta bulunmazsa, kolayca düşmeyeceği bilinen bir olgu! Elbette kamu tarafının aldığı parasal, mali tedbirler ve yaz aylarında baz etkisi ile enflasyonda gerileme yaşanacak. Bu kadarı gerekli ama Türkiye'nin geleceğe yürüyüşü için yeterli değil. İşin adını artık doğru koymak zorundayız. Yani herkes hesabını kitabını bilmek ve birkaç yıl ona göre davranmak durumunda. Tıpkı 1990'ların sonu, 2000'lerin başlarında İrlanda'nın yaptığı gibi. Türkiye'nin de en azından enflasyon tek haneye ininceye kadar bir "Mutabakat Metni" hazırlaması ve tavizsiz uygulaması gerekiyor. İşçi, işveren, çiftçi, memur, esnaf... "İstihdam ve Rekabet Gücü için Ortaklık Programı" etrafında buluşmayı düşünmeli, rızaen uyum göstermeyi kabullenmeli. Niye Çünkü enflasyon adaletsiz vergi olarak zaten her kesimi yıpratıyor. Görece zengin olduğunu düşünenler bile zengin yaşamanın kendileri için de güçleştiğini söylemekten geri durmuyor!
Peki, ne olabilir
Kamu tarafı, bu yılki bütçe ödeneklerinden kesinti yapılması da dâhil olmak üzere GSMH'ye oranla 3 yıllık tasarruf programı ilân ederek, borçlanma gereğini nasıl azaltacağını açıklar.
İşçi ve işveren tarafı, 3 yıllık asgari ücret perspektifinde uzlaşma sağlar. Kıdem Tazminatı Fonu sonuç üretecek şekilde uygulama aşamasına taşınır.
Özel sektörün yararlandığı vergi istisna ve muafiyetleri katma değer üretme, ihracata, istihdama ve bölgesel kalkınmaya katkı gibi faktörlere göre ağırlıklandırılarak sadeleştirilir. Hatırlatmak gerekirse bu yıl 2,2 trilyon lira vergi harcaması yapılacak, yani tahsil edilmeyecek. Bu tutarın yaklaşık yarısı asgari ücretin vergi dışı bırakılması vb. kararlardan kaynaklanıyor. Kalan yarısına ise 3 yıllık yol haritası dâhilinde kademeli olarak neşter vurulması önem arz ediyor.
Özetle...
Enflasyon, "Bana teğet geçilsin, ötekine bakılsın" mantığı ile kalıcı olarak düşmez!
Sonrası mı
Elbette... "Anayasal Ekonomi" ile garanti altına alınmalı!