Bugün itibarıyla yıl bitmeden emekli olmak avantajlı. Ancak Meclis açılınca bu konuda bir adım atılması bekleniyor. O yüzden atılacak adım ve enflasyon rakamı netleştikten sonra karar verilmesi yerinde olacak.

Emekli aylığının hesabında kullanılan yöntem nedeniyle emekli olunacak tarih, aylık miktarını değiştiriyor. Yıl bitmeden emekli olmakla yeni yılda emekli olmak arasında fark oluyor. Bu farklılık aslında her yıl söz konusu oluyor. Ancak bu yıl farkın yüzde 35'e varması söz konusu olunca çalışanların kafası karıştı. Bugünkü yazımda bu konuyu netliğe kavuşturmak istedim.

Emekli aylıkları nasıl hesaplanıyor

Emekli aylığı hesabında çok fazla detay ve hesaplama yöntemi var. Ama kabaca aylık hesabında üç farklı dönem, üç farklı sistem olduğunu söyleyebiliriz. 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrası. Bu üç dönemde çalışması olan kişiler için üç ayrı sisteme göre aylık hesaplanıyor. Hesaplanan aylıklar ise işçinin emekli aylığı talebinde bulunduğu tarihin içinde bulunduğu yılın başına getirilip talep tarihine göre Ocak ve Temmuz zamları uygulandıktan sonra ödeniyor.

Güncelleme kat sayısı ne demek

Emekliliğe hak kazanmış kişilerin ödedikleri primler üzerinden hesaplanan aylıklarının talep tarihine getirilmesi için kullanılan kat sayıya güncelleme katsayısı deniyor. Bu katsayı da enflasyon ve büyümeye endeksli. Güncelleme katsayısı 2024 yılında emekli olacaklar için 2023 yılının yıllık TÜFE'si ve büyüme oranı üzerinden hesaplanıyor ve aylıkların güncellenmesinde kullanılıyor.

Güncelleme kat sayısı nasıl belirleniyor

Güncelleme katsayısı, emekli olacak kişinin talep tarihinden önceki yılın enflasyon ve büyüme rakamına göre belli oluyor. Talep tarihine göre de güncelleme katsayısı değişiyor. 2024 yılı içerisinde aylık talebinde bulunan işçiye 2023 yılının güncelleme katsayısı ile hesaplanan aylığı bağlanıyor. 2025 yılında talepte bulunacak işçiye ise 2024 yılının güncelleme katsayısı kullanılarak aylık bağlanacak.

Kamu işçisi için yıl neden farklı

5510 Sayılı Kanun'a göre işçiler için yıl, 1 Ocak ila 31 Aralık arası dönemi kapsıyor. Kamu işçileri için ise yıl 15 Ocak ila bir sonraki yıl 14 Ocak arasını ifade ediyor. Dolayısıyla işçiler 31 Aralık 2023 tarihine (dahil) kadar dilekçe verirlerse 2023 yılının güncelleme katsayısından yararlanabilecekler. Kamu işçileri ise 14 Ocak 2025 tarihine (dahil) kadar dilekçe verirlerse 2023 yılının güncelleme katsayısından ve yüksek aylık avantajından yararlanabilecekler.

Ocak ve temmuz zamları nasıl uygulanacak

2024 yılı içerisinde emekli olacaklara 2023 yılının güncelleme katsayısı kullanılarak hesaplanan aylıkları bağlanacak. Örneğin 2024 yılı mart ayında emekli aylığı talebinde bulunan bir işçiye emekli aylığı çalışmalarının geçtiği dönemlere göre farklı kurallara tabi olarak hesaplandı. Bulunan aylıklar 2023 yılının güncelleme katsayısı ile 2024 yılının ocak ayına getirildi. Bu tutara yüzde 49.25'lik ocak zammı da uygulanarak aylık bağlandı. 2024 yılı kasım ayında aylık talebinde bulunacak bir işçiye de 2023 yılının güncelleme katsayısı kullanılarak hesaplanan aylığı bağlanacak ve önce ocak sonra temmuz yani kümülatifte yüzde 86.16 artırılacak. 2025 yılı ocak ayında emekli olacak bir kişiye ise hesaplanan aylıkları 2024 yılının güncelleme katsayısı ile bağlanacak ve yalnızca Ocak 2025 zammı uygulanacak. İşte hem güncelleme katsayısının 2024 yılındaki enflasyonun 2023 yılına göre daha düşük olması nedeniyle az olması, hem de 2024 yılındaki yüksek zam oranlarından faydalanamamak nedeniyle bu fark oluşuyor.

Emekli olmak mı, olmamak mı

Bu yıl, yıl bitmeden emekli olmanın yüzde 35'e varan avantaj sağlaması işçilerin kafasını karıştırdı. Normalde emekliliğe hak kazanmış ancak emekli olmamış kişiler de emekli olmayı düşünmeye başladılar. Bu farkın kısa sürede kapanmayacak olması nedeniyle 3-5 yıl daha çalışmayı düşünenler bile emekli olmayı düşünmeye başladılar. Bugün için yıl bitmeden emekli olmak çok daha avantajlı gözüküyor. Ancak ekim ayı ile birlikte Meclis açılınca bu konuda bir adım atılması bekleniyor. Dolayısıyla acele etmeye gerek yok. Ekim ve kasım ayları beklenip hem enflasyon rakamlarının netleşmesi hem de bu konuda atılacak adım netleştikten sonra karar verilmesi yerinde olacaktır. Çünkü bu karar yalnızca emekli aylığı rakamına değil, emekli olduktan sonra çalışmaya devam edilip edilemeyeceğine ve kıdem tazminatı tavanına da bağlı. Henüz bu konuda zaman var, Kasım ve Aralık aylarında bu kararın verilmesi daha doğru olacaktır.