10 Şubat 2016 tarihli 29620 sayılı Resmi Gazete yayımlanan 29/1/2016 tarihli ve 6663 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 10. Maddesi ile 657 sayılı Kanuna "Doğum sonrası yarım zamanlı çalışma" başlıklı ek 43. Madde eklenmiş ve maddede; yarım zamanlı çalışma hakkının kullanımına ilişkin usul ve esaslar ile bu haktan yararlanamayacak memurları; hizmet sınıfı, kadro unvanı, kurum veya teşkilat bazında birlikte veya ayrı ayrı belirlemeye Cumhurbaşkanının yetkili olduğu belirtilmiştir.

Bu durumda, memurlara yarım zamanlı çalışma hakkı aslında 9 yıl önce kanunla verildiği halde, maddede çalışmanın usul ve esasının Cumhurbaşkanı tarafından belirleneceği öngörüldüğünden, bugüne kadar herhangi bir şey yapılmadığı, 2025 yılının "Aile Yılı" olarak ilan edilmesinden hareketle, devlet memurlarına 9 yıl önce Kanunla verilen hakkı kullandırmaya lutfedilerek buna ilişkin beklenen Yönetmelik çıkartılmıştır. Bu durum kamuoyuna, sanki memurlara bu hak yeni veriliyormuş gibi lanse edilmiştir.

Bilindiği üzere, esas olan mevzuat kanun olup, kanunların ne şekilde uygulanacağına ilişkin usul ve esaslar ikincil mevzuat denilen yönetmelik, tebliğ, genelge veya genel yazılarla talimatlandırılmaktadır. Bir kanunun yürürlüğe girmesi akabinde, kanunu uygulayacak kurum ve kuruluşlarca ikincil mevzuatın hemen hazırlanarak yayımlanması gerekmektedir.

Yasal dayanakla memurlara yarım zamanlı çalışma hakkı veren bu uygulama, o kadar trajikomik bir duruma gelmiştir ki, mevcut yasal düzenleme ile verilen hak için kurumlarca memurlara bu hak kullandırılmamış ve talepleri reddedilmiş, memurlarca bu durum dava konusu edilmiş ve neredeyse tüm memurlar davaları kazanmıştır. Kurumlar davayı kazananlara kanunu uygulamış ama bunu genelleştirmemiştir. Yasal düzenleme bulunduğu halde, memurlarca dava konusu edilen bir hakkın usul esasına ilişkin Yönetmeliği çıkarmaksa 9 yıl boyunca kimsenin aklına gelmemiş. Bunu anlamak ve anlatmak inanın bir hayli zor.

Nihayetinde, 18/7/2025 tarihli Gazetede yayımlanan 10108 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ekinde, 657 sayılı Kanunun ek 43. Maddesine dayanılarak hazırlanan Devlet Memurlarının Yarım Zamanlı alışma Hakkının Kullanımına İlişkin Yönetmelik yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Memurlara verilen yarım zamanlı çalışma hakkına ilişkin kapsam, yararlanma şartları, çalışmanın usul ve esasları ile sona ermesi gibi hususlar bilgilendirme amaçlı aşağıda açıklanmıştır.

Memurların yarım zamanlı çalışma hakkına ilişkin usul ve esaslar şöyle belirlenmiştir:

KAPSAMI

-Doğum yapan kadın memurlar,

-Eşi doğum yapan erkek memurlar,

-Eşlerin her ikisinin de memur olması halinde her iki eş,

-Bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşi.

YARARLANMA KOŞULLARI

Doğum halinde;

-Kendisinin veya eşinin doğum yapması,

-ocuğun sağ olması,

-Aynı çocuk için daha önce bu haktan yararlanmamış olması,

-Kadro ünvanının, yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacak kadro ünvanları arasında yer almıyor olması,

-Talepte bulunması,

Gerekmektedir.

Evlat edinme halinde ise, aynı çocuk için bu haktan daha önce yararlanmama, kadro ünvanı ve talep şartları geçerlidir.

Doğumun veya evlat edinmenin Devlet memurluğuna atanmadan önce gerçekleşmesi halinde memur, göreve başlamak kaydıyla, yarım zamanlı çalışma dönemi içinde talepte bulunması halinde bu haktan yararlanacaktır.

YARIM ZAMANLI ALIŞMA HAKKINDAN YARARLANAMAYACAK MEMURLAR

-Şube müdürü ile dengi ve üstü yönetici ünvanlı kadrolarda göre yapan memurlar,

-Yurt dışında görev yapan memurlar.

YARIM ZAMANLI ALIŞMA DÖNEMİ HANGİ SÜRELERİ KAPSAR

Yarım zamanlı çalışma dönemi;

-Doğum yapan kadın memurun doğum sonrası analık izninin veya 657 sayılı Kanunun 104. Maddesinin (F) fıkrası gereğince kullanılan iznin,

-Eşi doğum yapan memurun, babalık izninin,

-Bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memurun, evlat edinilen çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten veya 657 sayılı Kanunun 104. Maddesinin (A) fıkrası gereğince verilen sekiz haftalık iznin ya da aynı maddenin (F) fıkrası gereğince kullanılan iznin,

bitiminden itibaren, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar olan dönemi kapsamaktadır.

MÜRACAAT NE ZAMAN YAPILMALIDIR

Yarım zamanlı çalışma dönemi içinde olmak kaydıyla memurlar herhangi bir zamanda talepte bulunabilirler. Yarım zamanlı çalışmadan yararlanma koşullarını yerine getirdiği anlaşılan memurların talepleri, ilgili kurumlarınca müracaat tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde sonuçlandırılacaktır. Hizmet ihtiyacı ve memurların talebi dikkate alınarak, memurun yarım zamanlı çalışacağı gün ve çalışma saatleri yetkili amir tarafından belirlenecektir.

Kurumlar yarım zamanlı çalışmaya başlayan memurlar ile normal zamanlı çalışmaya dönen memurlara ilişkin bilgileri, en geç otuz gün içinde kamu personel bilgi sisteminin bulunduğu Kuruma bildirecektir.

YARIM ZAMANLI ALIŞMANIN USUL VE ESASLARI NEDİR

1-Memurun haftalık çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresinin yarısı şeklinde düzenlenecektir.

-Haftalık çalışma süresi 3 günden az olmayacaktır.

-Memur günlük 3 saatten az, 8 saatten fazla çalışmayacaktır.

-Memurun günlük çalışma saatleri günlere göre farklı olarak belirlenebileceği gibi, günlük çalışma süresi eşit olarak da belirlenebilecektir.

2-Yarım zamanlı çalışan memur;

-Tespit edilen günlük norma çalışmanın başlama ve bitiş saatleri dışında ve öğlen dinlenme süresinde çalışmayacaktır.

-Süt izni hariç olmak üzere, mazeret izinleri ile yıllık izinlerini, 657 sayılı Kanunda belirtilen süreler kadar kullanacaktır.

-Ayrıca süt izni alamayacaktır.

3-Yarım zamanlı çalışma hakkının kullanım süresi her bir çocuk için ayrı ayrı hesaplanacaktır.