13 Haziran 2025'te başlayan ve 12 gün süren İsrail (ABD)-İran çatışmasından, çıkarılan önemli dersler var:

Gelişmiş hava savunma sistemlerinin, F-35 gibi beşinci nesil savaş uçaklarının, uzun ve orta menzilli balistik füzelerin, elektronik harp sistemlerinin ülke savunmasında ve savaşın kazanılmasında çok önemli olduğu ortaya çıktı.

Peki, Türkiye'nin durumu ne

24 Kasım 1915'te, hava sahasını ihlal gerekçesiyle Türkiye, Hatay (Yayladağı)-Suriye sınırında bir Rus uçağını düşürdü.

Aynı Türkiye, bir yıl sonra Kasım 2016'da, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi alınması görüşmelerine başladı.

Aralık 2017'de, S-400'ün alımı konusunda Türkiye Rusya ile anlaştı.

Bu süreçte...

ABD ve NATO, S-400'ün alınması durumunda Türkiye'ye yaptırım uygulanacağını sürekli açıkladılar.

Sert tepkiler gösterdiler.

Çünkü, Türkiye NATO ülkesiydi...

Rusya, ABDNATO için tehdit ülke statüsünde yer alır.

Ve tehdit konumundaki bir ülkeden, stratejik düzeyde silahın alınması ABD için kabul edilecek bir durum değildi.

Türkiye, "alırım" dedi ve 2.5 milyar dolar karşılığında, Rusya'dan S-400'ü satın aldı.

S-400'lerin Türkiye'ye teslimi, 2020'de tamamlandı.

Bir kesimde, coşku seli oluştu.

"Tam bağımsızlık budur", dendi.

Sanırsın, S-400'ü Rusya'ya satan biziz.

Normal koşullarda devlet, bu tür alımlarda risk analizi yapar.

Bakalım, öyle mi..

Türkiye, envanterde bulunan savaş uçaklarını F-35'lerle değiştirmeyi hedeflemişti.

Stratejik planlama yapılmıştı.

Bu nedenle, tee 1998'de beşinci nesil F-35 sürecinde yer aldı.

ABD'den, toplam 100 adet F-35A tipi savaş uçağı satın almayı planlamış ve altı uçağın mülkiyetini devralmıştı.

Bunun için, yaklaşık 1.3 milyar dolar da ödemişti.

2022'ye kadar, Türkiye'ye 30 adet F-35 uçağı verilecekti.

Bu stratejik planlama, Türkiye'nin hava gücü açısından çok önemliydi.

Fakat...

S-400'ün Türkiye'ye getirilmesinin ardından...

ABD, parasının bir bölümü ödenen F-35 savaş uçaklarını vermekten vazgeçti.

Sadece mi bu mu..

Türkiye, F-35'e parça üreten dokuz ülkeden biriydi.

Yaklaşık 937 adet F-35 parçası, çok sayıda Türk şirketi tarafından üretiliyordu.

Üretim zincirinde yer almak, hem teknoloji hem uzmanlık hem de savunma sektörüne sağlayacağı katkı açısından önemliydi.

Bazı uzmanlara göre, üretilen parçalardan Türkiye'nin yaklaşık 10 milyar dolar da kazancı olacaktı.

Peki, ne oldu..

ABD, S-400 alan Türkiye'yi üretim zincirinden çıkardı, parçaların üretimini başka ülkelere kaydırdı.

Ve Türkiye, hem F-35'lerden oldu, hem de F-35 üretim zincirinden çıkarılmış oldu.

Bu da yetmedi...

ABD Türkiye'yi, "Amerika Düşmanlarına Yaptırımla Karşı Koyma Yasası (CAATSA)" kapsamına aldı.

Çok sevdiğimiz Trump, 14 Aralık 2020'de Türkiye'nin CAATSA yaptırım kararını onayladı.

Bu yaptırımlarla Türkiye, ABD'nin düşmanı olarak kabul ediliyordu.

Günümüzde, F-35 savaş uçağı kullanan ülke sayısı 12.

Yedi ülke de, teslim alma sürecinde.

İsrail, 45 adet F-35 uçağına sahip; 2028'de bu sayı 75 olacak.

Yunanistan, 20 tane F-35'i 2028-2033'te teslim alacak.

Ayrıca, Fransa'dan satın alınan 24 Rafale uçağı Yunan hava kuvvetlerinde.

Yunanistan'ın amacı, Ege'de hava gücü yönünden daha etkili olmak.

S-400 nedeniyle, F-35 alamayan Türkiye'ye gelince...

2021'de, ABD'den 40 adet F-16 uçağı almak istedi, fakat henüz satışı onaylanmadı.