34 yaşında, Çanakkale'de Truva'nın intikamını aldı.

40 yaşında, 1683'te 2'nci Viyana bozgunuyla başlayan Türk çekilmesini ve toprak kaybını, 238 yıl sonra Sakarya Meydan Muharebesi Zaferi'yle durdurdu.

41 yaşında, işgalci devletlerin hayallerini yerle bir etti.

42 yaşında, Cumhuriyet'i kurdu.

★★★

Savaş tarihinin en büyük komutanlarının kıskandığı bir savaşçı...

Strateji ustası...

Peki, bu eşsiz nitelikleri nasıl kazandı

★★★

Büyük Frederik, Büyük İskender, Hannibal, Attila, Cengiz Han, Timur, Attila, Fatih Sultan Mehmet, Napolyon, Moltke, Clausewitz gibi ünlü komutanları ve strateji ustalarını okudu.

Ünlü komutanların savaşlarını, ayrıntılı bir şekilde inceledi.

★★★

Okuduğu kitaplardan aldığı notlar, altını çizdiği konular, bize önemli ipuçları verir.

Mesela, Mustafa Kemal'in altını çizdiği bir söz, beş bin yıllık yazılı tarihin özetidir:

"Tarih ihtiyatsızlar için acımasızdır."

★★★

Mustafa Kemal cesurdu, gözü karaydı, ancak nerede duracağını çok iyi biliyordu.

Hiçbir zaman, ihtirasının esiri olmadı.

★★★

Timur'u beğenirdi.

Timur'un bir özelliği, dikkatini çok çekmişti:

"Sert ve asık suratlı olan Timur, sevinç gösterilerini sevmezdi. İkiyüzlülüğe dayanamazdı ve etrafındakilerden kendisi için yaralayıcı bile olsa gerçeği söylemelerini isterdi."

★★★

Atatürk, dalkavuklardan hoşlanmazdı.

O, doğruyu gizleyen övgülere değil, gerçeği dile getiren, düşüncesini cesaretle savunan dürüst insanlara değer verirdi.

★★★

Attila'nın şu niteliğini çok değerli bulmuştu:

"Savaş onun için araçtı. Onu ancak kesin kazanç için, en az riskle ve masrafla kullanırdı. Mümkün olduğu kadar savaştan kaçardı.

Fakat koşullar kaçınılmaz kılarsa, gerektiği ve etkili olacağı kadar yaman savaşırdı. Savaşın hedefine ulaşması için kısa ve korkutucu olması gerekirdi."

★★★

Atatürk, "Ulusun hayatı tehlikeye girmedikçe, savaş bir cinayettir" der.

★★★

Napolyon'la ilgili altını çizdiği şu satırlar, bir ders niteliğindedir:

"Onun olağanüstü gücü insanları ve nesneleri etkisine almasını, olayların üstesinden gelmesini sağlardı; ancak kendisine hiçbir zaman hükmetmediği için, ihtirasını dizginlemeyi istemediği için, bütün başarıları boşa çıktı."

Mustafa Kemal, hiçbir zaman ihtiraslarına yenilmedi, gerçekçiydi.

★★★

Napolyon, "Programınız nedir" sorusuna,

"Ben yürürüm. Programım kendiliğinden çıkar" cevabını vermişti.

★★★

Atatürk'e, Napolyon'un bu sözü soruldu:

"Ama o türlü giden sonunda başını Saint-Helena kayalarına çarpar" yanıtını verdi.

Saint-Helena, Napolyon'un Waterloo Savaşı'nda yenildikten sonra sürgüne gönderildiği adadır.

★★★

Başkomutan, daima mantıklı, tutarlı ve ele geçirilebilir hedefleri seçerdi.

Hayalperest ve maceracı hiç olmadı.

Amaç ve araç arasında kusursuz bir denge kurmasını bildi.

Adımını, her zaman uygun yerde ve zamanda attı.

★★★

Oramiral William Crowe, 1985-1989'da ABD Genelkurmay Başkanlığı yaptı.

26 Aralık 1988'de Time Dergisi'nde, Atatürk için şöyle demişti:

"Kemal Atatürk'ün derin bir hayranıyım; çünkü o kadar az şeyle çok şey başardı. Büyük kaynaklar ve üretim kapasitesi ile desteklenince, generaller için kazanmak doğal bir şeydir; fakat küçük kaynaklarla, Türkiye'nin kontrolünü sultanlardan çekip aldı ve Yunanları ülkeden kovdu.

O, yüzyılın en büyük askeri olarak, benim adayımdır."