22 gün 22 gece: Sakarya

Milli Mücadele'nin İstiklal Savaşı evresi, 15 Mayıs 1919'da Yunanların İzmir'i işgaliyle başlar.

Ve, 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması'yla son bulur.

★★★

İngiltere Başbakanı Lloyd George, Yunanistan'ı felakete sürükleyecek bir savaşın gerekçesini şöyle açıklar:

"Osmanlı İmparatorluğu'nun mirasçısı Yunanistan'dır."

Yunanistan da zaten aldatılmaya hazırdır.

★★★

Lloyd George, 22 Mayıs 1920'de, kendinden o kadar emindi ki...

"Türkiye sahneden siliniyor diye üzülecek değiliz", diyordu.

★★★

İşbirlikçi Osmanlı aydınlarının teslimiyetçi kompleksinin zirve yaptığı bir dönemdi.

Bugünün İkinci Cumhuriyetçileri gibi...

Ali Kemal, şöyle yazıyordu:

"Avrupa ile başa çıkmayı, yüzyıllardan beri Asya'nın hangi kavmi başarabildi ki biz başarabilelim"

★★★

ünkü...

Türk Ordusu'nun savaşacağını, kimse tahmin etmiyordu.

Türk Ordusu, çıplak denilecek kadar kötü giydirilmişti.

Cephedeki birliklerin elbiseleri çok eskimiş, yama yama olmuştu.

ıplak ayaklı çok sayıda er vardı.

Askerlere taze sebze yedirilemediğinden, bol sirke verilerek hastalıklar önlenmeye çalışılıyordu.

Yunan ordusu ise gelişmiş İngiliz malzemeleriyle donatılmıştı; gıda, doktor, ilaç sıkıntısı yoktu.

★★★

Böyle bir atmosferde, Kütahya ve Eskişehir muharebeleri kaybedilir.

Mustafa Kemal, 18 Temmuz 1921'de, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa'yla cephede görüşür.

Ve savaş tarihinin en riskli geri çekilme emrini verir.

100 kilometrelik bir alanın Yunan kuvvetlerine terk edilerek Sakarya Nehri doğusuna çekilme...

Böyle bir çekilmede, tarihte dağılmayan ordu pek yoktur.

★★★

Bu çekilme emri üzerine...

ABD'nin İstanbul askeri ataşesi, sevinçle Eskişehir'e gelir.

İstanbul'daki Yüksek Komiserliğe çok kısa bir telgraf çeker:

"Türkler bitmiştir."

★★★

5 Ağustos 1921...

Meclis'te, uzun ve sert tartışmaların ardından, Mustafa Kemal'e Başkomutanlık yetkisi verilir.

★★★

12 Ağustos 1921...

Başkomutan, cephede birlikleri denetliyor, emirler veriyordu.

Dalgındı...

Atının üzengisine bir ayağını bastı, aniden sıçradı, bu sırada at birden ürktü.

Mustafa Kemal, yüzüstü yere düştü.

Hareketsizdi...

Sol kaburga kemiklerinden birinin kırıldığı anlaşıldı.

Doktor, Paşa'nın göğüs kafesini bantladı.

"Cepheye dönmeniz mümkün değil. Yoksa ölürsünüz" dedi.

Doktoru dinlemedi, ağrılar içinde, cephede görevini sürdürdü.

★★★

18 Ağustos 1921...

Halide Edip, cephede Başkomutan'la karşılaşma anını şöyle kaleme alır:

"İşte bu küçücük odadaki adam, bütün gençliğini bir millet yaşasın diye ölümü göze aldığı kararı temsil ediyordu. Ne saray ne ün ne herhangi bir güç, onun bu odadaki büyüklüğüne yaklaşamazdı. Gittim elini öptüm."

Evet, ne saray ne şöhret; tepeden tırnağa vatan millet sevgisi.

★★★

23 Ağustos 1921 Salı günü, Sakarya Meydan Muharebesi başlar...

Mustafa Kemal'in, Sakarya Meydan Muharebesi sırasında düştüğü en sevdiği at Sakarya.

3 Mustafa'nın kahramanlığı

Kaderin tecellisi...

Üç Mustafa...

Başkomutan Mustafa Kemal 40 yaşında.

Mustafa İsmet (İnönü) 37 yaşında ve Mustafa Fevzi (akmak) 45 yaşında...

Sakarya Zaferi, üç Mustafa'nın ve vatandan, milletten başka sevgili bilmeyen o kahramanların eseridir.

★★★

Falih Rıfkı Atay, zaferi şöyle kaleme alır:

"Ben şimdi İstanbul'un bir köşesinde, bu satırları Sakarya Savaşı'nı kazandığımız için yazabiliyorum. Bu sırada siz, İstanbul denizini hâlâ o zafer şerefine seyrediyorsunuz."

★★★

Zaferden sonra...

19 Mayıs 1919'da, Samsun'da başlayan yolculuğun kahramanı terini sildi, gözlerini ufka dikti...

İstanbul'un işgal edildiği 13 Kasım 1918'de yaveri Cevat Abbas'a, "Geldikleri gibi giderler", demişti...

★★★

Ve artık...

239 yıldır özlenen saldırıya, işgalcilerin vatan toprağından atılmasına sıra gelmişti.

Yapılacak çok iş vardı...

Türk Ordusu'nun "Büyük Taarruz"a hazırlanması gerekiyordu.

Ve, yine savaş tarihinin en riskli saldırı planıyla, tarih sahnesine adımını atmaya hazırlanıyordu...

Savaşın ustası, barışın efendisi...

Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk.

Mustafa Kemal Paşa komutanlarıyla birlikte...

Tarihe geçen o emir

26 Ağustos 1921...

Mustafa Kemal Paşa, savaş tarihine geçen şu ünlü emri verir:

"Savunma çizgisi yoktur. Savunma alanı vardır. O alan bütün vatandır. Yurdun her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça düşmana bırakılamaz..."

Bu emir, savaş tarihinde, o döneme kadar uygulanmayan yeni bir savunma anlayışıydı.

Bu savunma stratejisi, İkinci Dünya Savaşı'nda ve çok sayıda ünlü komutan tarafından uygulanacaktı.

Savaşın ustasıdır, Mustafa Kemal...

★★★

Yunan Ordusu Komutanı Papulas, Mustafa Kemal'in savunma stratejisinin etkisini şöyle açıklar:

"Düşman dağılmadı. Bilmediğimiz bir askeri anlayışla savaşıyor... Kabul edelim ki, düşmanın taktiğini de azmini de yenemiyoruz..."

★★★

Yunan Genelkurmay Başkanı Yardımcısı General Stratigos, yazdığı raporda şöyle diyordu:"Yunan iradesi, Mustafa Kemal'in önünde baş eğdi."

Bu söz, Yunan ordusuyla, güneş batmayan Büyük Britanya'nın hezimetini özetlemişti.

'Büyük Kanlı Savaş'

10 Eylül 1921...

Kritik bir hedef, Dua tepe ele geçirilir.

Halide Edip, Dua Tepe'de Başkomutan'ın savaş ustalığını kısa bir cümleyle özetler: